Türkiye’deki dernekler için T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün veri tabanına veya dernekara.com isimli web sitesine bakabilirsiniz.
STÖ'nüzün adı, örgüt kimliğinizin en önemli yönlerinden biridir. Logonuz, sloganınız ve örgüt toplumsal değerlerinizin yanı sıra, adınız sizi diğer STÖ'lerden ayıran ve insanların misyonunuzu bilmesini sağlayan önemli bir noktadır.
STÖ’nüzün ismi dikkat çekici ve akılda kalıcı olmalı ve örgütünüzün misyonunu kısa ve öz bir şekilde insanlara aktarabilmelidir. Çoğu zaman, insanların sizin hakkınızda öğrendiği ilk bilgi adınızdır - belki sosyal medya yayınınıza rastlarlar veya bir arkadaşınızdan sizi duyarlar - ve bu ilk izlenim, daha fazla bilgi edinmek isteyip istemediklerine karar vermelerini sağlayabilir.
Örgütünüze bir isim bulmak için tek bir formül bulunmamaktadır. Örgütler misyonları, büyüklükleri, yapıları ve diğer yönleri bakımından farklılık gösterdiği gibi, kendileri için en uygun adın türü konusunda da büyük farklılıklar gösterirler. Bununla birlikte, aklınızda tutmak isteyebileceğiniz bazı ortak temalar vardır. İşte dikkate alınması gereken bazı noktalar:
1- Açıklayıcı isim
Açıklayıcı adlar, Çocuklara Yardım Derneği gibi kuruluşun ne yaptığını anlatır. Tanımlayıcı adlar en yaygın ad türüdür.
2-Anlam Temelli Ad (meaning based)
Bazı isimler, örgütünüzün misyonuyla ilgili bir anlam ifade eder. Kızıl Haç adı, örgütün tarafsız durumunu sembolize etmek için İsviçre bayrağındaki renklerin ters çevrilmesinden türetilmiştir.
3-Jenerik isim (generic name)
Genel bir kelime kullanmanın avantajları ve dezavantajları vardır. Jenerik isimler güçlü bir görsel metafor çağrıştırır ancak birçok örgüt tarafından da kullanılma riski taşırlar.
4-Benzersiz/Uydurma Ad (Unique)
İki kelimeyi birleştirmek benzersiz bir ad oluşturabilir. KickStart, dövüş sanatları aracılığıyla gençlikte ahlaki bir karakter oluşturur ve misyonunu duygusal olarak iyimser bir takma adla önerir. CarePath, yaşlıları uygun bakıma yönlendirme misyonunu açıklar.
Ayırt edici bir isim elde etmek için bir kelime uydurabilirsiniz. Olağandışı isimler benzersizlik yaratır ve hafızaya da yardımcı olur. George Eastman'ın kamera şirketleri, adını başlatmak ve bitirmek için sert “K”'lerle “Kodak”ı yarattı ve bu da onu modern kıldı.
Yaygın olarak kullanılmasa da, sözcük ve ses arasında yeterli bağlantı varsa, sesleri taklit eden adlar da işe yarayabilir. Arama motoru “Yahoo!” neşeli bir keşfin sesini başarıyla kullanır.
5-Kısaltmalar
Sivil toplum örgüt evreninde, bir isim konuşmada söylenemeyecek kadar uzun olduğu için kısaltmalar da olur. “LÖSEV”, “TOG” gibi örgütler, kısaltmanın gerçekte ne anlama geldiğini bilmeden baş harfleriyle tanınabilir.
K.I.D.S. gibi özenle hazırlanmış kısaltmalar. (Zor Durumlardaki Çocuklar) veya M.A.D.D. (Sarhoş Sürücülere Karşı Anneler), ilk durumda hizmet verilen toplumu belirterek, ikinci durumda ise alkollü araç kullanma mağdurlarının hissettikleri güçlü duyguları aktararak adın pekiştirilmesine yardımcı olur.
Diğer iyi bilinen örnekler arasında “NPR” ve “TED” bulunur. Çoğu insan bunları "National Public Radio-Ulusal Halk Radyosu" veya "Technology, Entertainment, Design - Teknoloji, Eğlence ve Tasarım" anlamına geldiğinin farkında olmadan günlük konuşmalarında kullanır.
Örgütünüze ismini koyarken tüm bu yukarıda yazanları göz önünde bulundurmanızda fayda var. Her şeyden önce kendi alanınızda ki diğer isimlere ve kısaltmalara bakmanızda fayda var. Kolay anlaşılır ve olabildiğince az Türkçe karakter olmasına dikkat edebilirsiniz. Kısıtlamaların anlamlı ve kısa olması önemlidir. İsim vermeden önce mutlaka “.com”, “.org.” uzantılarının alınıp alınmadığına da bakmanız tavsiye edilir.
Gelin bir egzersiz yapalım;
Öncelikle , en az 3 en fazla 5 kişi bir araya gelin. Güzel bir kahve, çay veya ne içmek istiyorsanız onu hazırda bulundurun. Beyin fırtınası için rahat bir ortam hazırlayın, kağıtlar, defterler, kalemler elinizin altında olsun, yok biz bilgisayar severiz diyorsanız bilgisayarınız açık olsun bir kişi konuları yazsın hatta varsa projeksiyon perdesinden yansıtabilirsiniz yazılanları.
A. STÖ'mün amacı/toplumsal değer önerisi nedir? Yazın sonra altına örgütünüzü tanımlayan aklınıza gelen tüm eylem sözcüklerini (veya tümceleri) yazın. Örmek: ver, öğret, iyileştir, besle, kurtar vb.
B. STÖ'm ne tür destekleri/yardımları yapıyor? Bunun altında hedef grubunuzu yazın. Örnek: çocuklar, aç, evsiz, yaşlılar, kediler, çevre vb.
C. STÖ'me kimler üye olur? Eğer spesifik bir üye profiliniz varsa, onları adınıza eklemeniz önemli olabilir. “Sınır Tanımayan Doktorlar”, “Sarhoş Araba Kullanmaya Karşı Anneler” ve “Dünya Adaleti” buna güzel örneklerdir.
Bu listeler arasında bir isim oluşturmak için kelimeleri karıştırmaya ve eşleştirmeye başlayın.
Örgütünüzün konumu/bulunduğu şehir önemliyse, adınıza coğrafi terimler eklemek isteyebilirsiniz.
Yaratıcı olmaktan korkmayın. Kelimeleri yeni bir kelimede birleştirmeyi deneyebilirsiniz. “AmeriCorps” buna iyi bir örnektir. Ayrıca “Peace Together” (topluluk arabuluculuğu) veya “Wheel Ease” (çocuklar için tekerlekli sandalyeler) gibi kelimeler üzerinde oynama fırsatı verir sizlere.
STGM'de bir pozisyon açıldığında web sitemizde duyurusunu yapmaktayız. Bunun yanı sıra, STGM ile paylaşmaları durumunda, diğer örgütlerin iş ilanlarını da web sitemiz aracılığıyla paylaşmaktayız. Bu kapsamda web sitemizi takip etmenizi öneririz.
İş arayışınızda başarılar dileriz
AB doğrudan yönetim modeli kapsamında FSTP kavramı, Avrupa Komisyonunun “Enhanced Outreach to Civil Society Organizations: A Collection of Good Practices of Financial Support to Third Parties in the Neighbourhood and Enlargement Countries, TACSO (2021) isimli yayınında “Avrupa Birliğinin hibe başvurusunda bulunan bir kuruluşa bir müdahele (proje) aracılığıyla finansman sağlayıp, bu finansman (yani bu müdahele-proje-) aracılığıyla da bir dizi daha küçük kuruluşa, STÖ’ye taban örgüte, toplum temelli kuruluşa ve hatta bireylere yeniden finansman sağlanan mali bir mekanizma.“ olarak tanımlanmaktadır.
Yayının orijinal İngilizce versiyonuna buradan ulaşabilirsiniz.
FSTP'nin en yaygın şekli alt hibe olsa da, para ödülleri, bireysel finansal destekler, burslar, vb. farklı destek türleri şeklinde olabilir. Ayrıca FSTP, belirli bir faaliyetin desteklenmediği "koşulsuz nakit transferleri" şeklini de alabilir. "Koşulsuz", FSTP'nin nihai faydalanıcılarına yardım etmekten başka bir amaç olmadan verilmesidir. Örneğin; insan hakları savunucularını desteklemek, hareketliliği kolaylaştırmak için burslar, mültecilere ödenekler, vb.*
Alt hibeler yine en yaygın şekilde “kurumsal hibeler” ve “proje bazlı hibeler olarak dağıtılabilir. Kurumsal hibeleri herhangi bir proje hibesinden bağımsız olarak bir STÖ’nün genel sabit giderlerinin ve temel faaliyet maliyetlerinin karşılanması için sağlanan mali destekler olarak düşünebiliriz. Proje bazlı alt-hibeler ise adından da anlaşılacağı üzere geliştirilen bir projenin yani belirlenmiş hedeflere ulaşmayı amaçlayan bir dizi faaliyetin uygulanmasına odaklanan mali desteklerdir.
Aşağıdaki maddeler FSTP bileşenini tasarlarken sizler için bir kontrol listesi* görevi görebilir.
| FSTP Bileşenin Entegrasyonu | FSTP bileşeni ile tüm proje ne kadar bütünleşiyor |
| Alt Hibe Yararlanıcılarına İlişkin Bilgiler | Potansiyel yararlanıcılar kimler olacak?
|
| Kapasite ve Kaynaklar | FSTP bileşenini yürütecek STÖ’nün kendi kapasitesi ve kaynaklarının analizi |
| Zaman | FSTP bileşeninin başarılı bir şekilde uygulanması için gerekli süre nedir? |
| Çağrı ve Seçim Prosedürleri | Çağrı(lar)ın ve seçim prosedürlerinin tasarlanması ve planlanması |
| Kapasite Geliştirme, Koçluk ve Mentörlük | FSTP yararlanıcılarına çeşitli konularda; proje geliştirme, bütçe hazırlama, izleme ve raporlama, örgütsel kapasite gelişim konuları, vb konularda kapasite geliştirme imkanları sağlanması |
| İzleme ve Raporlama | Finansal desteklerin yararlanıcılar üzerindeki çıktıları ve etkileri nasıl izlenecek ve raporlanacak? |
| FSTP Yönetim Bütçesi | FSTP'yi yönetmek için gereken bütçe. FSTP bileşenin proje içinde izlenmesi, gerektiğinde faydalanıcılara teknik destek verilmesi ve raporlanması için bütçe. |
| Bilgi Aktarımı/Transferi | Başvuru sahipleri yerel örgütler olmadığı durumlarda, yerel bir ortak başvuru sahibi dahil etmek zorunluğu ve yerel ortağın FSTP'yi yönetme kapasitesini oluşturmak için bilgi aktarma stratejisi öngörmek de ihtiyatlı olabilir. |
FSTP mekanizmaları kapsamında finansal raporlamada kullanılacak döviz kuru uygulaması projenin bütünü için uyguladığı rejimdir.
Alt hibe program uygulayıcısının (FSTP mekanizmasını uygulayan örgüt) kontrat makamı (AB Türkiye Delegasyonu) ile imzaladığı sözleşmelerin “Özel Koşullar” ının 7. maddesinde alt hibe program uygulayıcısı STÖ’nün projesinin bütünü için (FSTP bileşenini de kapsayacak şekilde) hangi kur rejimine tabi olacağı belirlenmiştir. Aynı şekilde, FSTP bileşeni kapsamında alt hibe yararlanıcısının TL veya başka bir para birimi ile yapacağı ödemeler için raporlarında kullanılacakları döviz kurunun da alt hibe program uygulayıcısı ile alt hibe program faydalanıcısı arasında yapılacak sözleşmelerde belirlenmesi tavsiye edilir.
Aşağıdaki maddeler alt-hibe çağrısı ve değerlendirme süreci tasarlarken sizler için bir kontrol listesi* görevi görebilir.
| Hedeflenen Yararlanıcılar kimlerdir | FSTP kapsamında alt-hibe çağrısında hedeflenen yararlanıcıların tipleri alt-hibe dağıtımına imkan sağlayan proje/hibe çağrısının rehberi ve alt hibe program uygulayıcısı kuruluşun kontrat makamı ile yaptığı sözleşmenin bir parçası olan proje metni (Description of Action, DoA) ile uyumlu olur. |
| Uygulanacak Prosedürler | FSTP bileşenin hedef ve amacı ile hedeflenen faydalanıcılar ve uygulanacak prosedürler (açık çağrı [open call] , kapalı çağrı [closed call], doğrudan destek/ödenek veya karma yaklaşım) göz önünde bulundurulur ve oluşturulacak bu yaklaşımlar, alt-hibe dağıtımına imkan sağlayan proje/hibe çağrısının rehberindeki ilkeler ve alt hibe program uygulayıcısı kuruluşun kontrat makamı ile yaptığı sözleşmenin bir parçası olan proje metni (Description of Action-DoA) ile uyumlu olur. |
| Başvuru Formları ve Gerekli Belgeler | Başvuru formları ve gerekli belgeler hazırlanırken, FSTP bileşeni alt-hibe yararlanıcılarının kapasiteleri ve kontrat makamının öne sürdüğü gereklilikler dikkate alınır. |
| İletişim ve Yayma | Seçilen prosedür türünü yansıtacak iletişim ve yaygınlaştırma yaklaşımı benimsenmeli. Hassas siyasi bağlamlardaki örgütleri veya bir ağın üyelerini desteklemek için uygulanacak kapalı çağrı yöntemi ile mümkün olduğunca çok örgüte ulaşmayı amaçlayan bir açık çağrı yöntemi için farklı yaklaşımlar gerekir. |
| Çağrı Dili | Dil bir engel olduğunda FSTP kapsamındaki alt-hibe çağrılarına başvuruları azaltabilir. Bu sebeple çağrılar yani çağrı prosedürleri, başvuru dokümanları , vb çağrı bileşenleri yerel dilde hazırlanırsa çağrıya küçük ölçekli veya yerel örgütlerin başvurabilme imkanını artırır. |
| Alt-hibe Tekliflerini Toplama Yöntemleri | Tüm alternatifler (çevrimiçi sistemler, e-posta, geleneksel posta/kargo, vb) alt-hibe program uygulayıcısının kendi programının ve kuruluşunun kapasitesi ve bulunduğu ülkenin şartları (siyasi, ekonomik, teknolojik, vb.) ve alt-hibe çağrısının konu alanı (siyasi ortam) kapsamında düşünmeli. Mesela bir çevrimiçi sistem üzerinden teklif toplama genel olarak idare edilmesi en rahat yöntemdir ama mali bir yatırım yani bütçe gerektirir. |
| Başlı Başına Kapasite Geliştirme Olarak Çağrılar | Seçilmemiş başvuru sahiplerine yapılacak geri bildirimler bile, bu örgütlerin veya kişilerin gelecekteki başvurularını geliştirmelerine yardımcı olabilir |
| Seçim Süreçleri ve Kriterleri | Başvuru seçim süreçleri ve kriterleri faydalanıcılarla güven oluşturmak için başlangıç noktası oluşturur. |
Uzman veya danışmanlardan alınacak hizmetlerde kullanabileceğiniz örnek bir sözleşmeye buradan ulaşabilirsiniz. Siz bu dokümanın içeriğini ihtiyacınıza göre revize edebilirsiniz.
Evet, örnek bir zaman çizelgesine (timesheet) buradan ulaşabilirsiniz.
AB fonlu projelerin kontratlarının eki olan Genel Koşullar’ın 6. maddesi AB projelerinde uygulanacak iletişim ve görünürlük gereksinimleri ve kurallarını kapsamaktadır. Genel Koşullar’ın 6.1. maddesine istinaden “AB Finansmanlı Dış Faaliyetlerde İletişim ve Görünürlük Rehberi” bir AB fonlu proje uygulamasında iletişim ve görünürlük konuları ile ilgili takip edilmesi gereken kuralları kapsamaktadır.
AB destekli projelerde iletişim stratejisi ve planı hazırlama konusunda aşağıdaki kaynaklar yol gösterici olabilir.
- İletişim Stratejisi Geliştirmeye Yönelik Rehber, TACSO, 2016
- Nihai Faydalanıcılar için İletişim El Kitabı, Çevre ve İklim Eylemi Sektör Operasyonel Programı. Avrupa Birliği Yatırımları Dairesi Başkanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
- İletişim Stratejisi Nasıl Hazırlanır? Sivil Toplum Sektörü Programı
- İletişimde İlk Adımlar, Kamu-STK-Medya İşbirliği için DİYALOG
PADOR, Avrupa Birliği dış yardımları için “Potansiyel Başvuru Sahiplerine Ait Veriler İçin Çevrimiçi Kayıt” anlamına gelen “Potential Applicant Data Online Registration” kelimelerinin kısaltmasıdır. Avrupa Birliği’nin bir çok hibe çağrısına başvurabilmek için, bir STÖ’nün PADOR’da kayıtlı olması gerekir.
PADOR kaydı olmayanlar tanıtım ve uygulama videolarına STGM YouTube kanalından “Avrupa Birliği (AB) Projeleri Destek Videoları” başlığı altında erişebilir. Ayrıca İngilizce olan “PADOR Kullanıcı Kılavuzu”nu (PADOR User Manual V.2.2.3) da inceleyebilir.
İlgili teklif çağrısının, gönüllüler tarafından gerçekleştirilen çalışmaları kabul edilebilir ortak finansman olarak sayılmasına izin vermesi durumunda, bu ortak finansman AB Mali Düzenlemesi FR Madde 181, 186 ve 190 uyarınca uygun personel maliyeti olarak değerlendirilebilir ve birim maliyetler şeklinde gösterilebilir.
Bu birim maliyetler Sözleşme Makamı (doğrudan yönetim usulüne göre AB Türkiye Delegasyonu) tarafından sabitlenecek ve teklif çağrısında verilecektir. Gönüllülerin çalışmalarının değeri, ortak finansmanın %50'sine kadar olabilir ve burada bahsedilen kısım AB katkısı ile finanse edilmeyecek kısma karşılık gelmektedir.
Bu tür maliyetler, çağrıya başvuru anında tahmini bütçedeki diğer uygun maliyetlerden ayrı olarak sunulmalıdır. Gönüllünün çalışmasının değeri, dolaylı maliyetlerin hesaplanmasında daima dışarda tutulmalıdır. Faydalanıcı tarafından tahakkuk ettirilen ve gönüllülerin çalışmasıyla bağlantılı uygun maliyetler (örneğin seyahat ve konaklama), uygun maliyetler olarak ayrıca talep edilebilir.
Daha fazla bilgi için Companion belgesine (Kılavuz) bakınız.
Kapasite geliştirme bireylerin, kuruluşların/örgütlerin ve toplumların zaman içinde kendi gelişim hedeflerini belirleme ve gerçekleştirme yeterliliklerini elde etme, güçlendirme ve sürdürme süreci olarak tanımlamaktadır.1
1.Capacity Assessment Practice Note, UNDP. file:///Users/stgm/Downloads/capacity_assessment_-_undp_2008.pdf
Kapasite değerlendirme örgütün mevcut kapasite ve yetkinliğinin belli konu başlıkları ve kriterler çerçevesinde ulaşılmak istenilen örgütsel kapasite ve yetkinlik karşısındaki analizi olarak adlandırılabilir. Yani, halihazırda hangi temel yetkinliklere sahip olunduğunun ve istenilen hedeflere ulaşabilmek için örgütlerin hangi alanlarda gelişmeye ihtiyacı olduğu ile hangi yeni alanların gerekli olabileceğinin belirlenmesiyle örgütün incelenmesi sürecidir.
Örgütsel kapasitenin değerlendirilmesinde uygulanan yöntemlerden bazıları aşağıdaki gibidir;
- Örgütün kurum içi kaynakları (ekip, araçlar, yöntemler ve raporlar) kullandığı ve kurumsal kapasitelerini ve yeterliliklerini tek başlarına inceleyip değerlendirdiği “özdeğerlendirme”,
- Örgütün kurumsal durumu ve yetkinliğinin incelenmesi sürecini dışarıdan bir ekibe yaptırdığı ve bu ekibin de örgüt için bir analiz hazırladığı “değerlendirme”,
- Dışarıdan uzman ve kolaylaştırıcıların dahil olduğu ancak kurumsal kapasitenin nihai olarak örgüt içinde oluşturduğu bir ekip tarafından değerlendirildiği “katılımcı özdeğerlendirme”. Bu yöntemde kolaylaştırıcılar süreci yürütmezler ama destek olurlar. Yani “katılımcı özdeğerlendirme”nin kendisi bizzat kapasite geliştirme çalışmasıdır.
Mantıksal Çerçeve Matrisi (MÇM) tasarlanan proje ile gerçekleştirilecek müdahalenin iç tutarlılığı ve bütünselliğini ortaya koyan bir araçtır. Mantıksal çerçeve yaklaşımı önerilen proje ile yaratılmak istenen değişimi ve bunun nasıl ve hangi koşullarda mümkün olacağı ile bunların nasıl gösterileceğini ortaya koyar.
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ve Matrisi ile ilgili bilgilere;
- STGM’nin STOK Öğrenim Platformunda yer alan “Herkes Plan Sever” öğrenim modülünden,
- TACSO Türkiye ve STGM tarafından CONCORD (Avrupa Yardım ve Kalkınma için STÖ Konfederasyonu) yayınları temel alınarak hazırlanmış bilgi notundan,
- STGM’nin “Proje Döngüsü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı” isimli kitabından,
- Feray Salman tarafından hazırlanan “Proje Döngüsü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Rehberi” nden,
- STGM’nin “Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı” isimli videosundan,
- UNFPA-STGM ortak Eğitimleri “Proje Planlaması ve Yönetiminde Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ve Sonuç Odaklı Yönetim” videosundan, ve
- Project Cycle Management Guideline, European Commission, 2004 isimli İngilizce kaynaktan ulaşabilirsiniz.
Katılımcının imzası da dahil belli temel bilgileri kapsayan bir şablon kullanılması önerilir. Bir örneğine buradan ulaşabilirsiniz
İhtiyaçlarınıza göre tasarlanıp oluşturulabilecek birçok değerlendirme formu formatı vardır. Bunların bir örneğine buradan ulaşabilir ve bu örneği ihtiyaçlarınız özelinde revize edebilirsiniz