Sıralama en yüksek refah düzeyindeki ülkeler için iyi haberler sunarken, insani gelişme sonuçlarında endişe verici bir farklılık olduğunu da gösterdi. Daha yoksul ülkeler pandemi nedeniyle kaybettikleri zemini geri kazanamadı. Küresel olarak, zengin ülkeler rekor seviyelere ulaşırken, kutuplaşma ve eşitsizlik küresel sorunlara yönelik çözümleri engellediğinden daha yoksul ülkeler geride kalmaya devam etti.
İnsani Gelişme Endeksi eşitsizliklere uyarlandığında Türkiye’nin sırası düşüyor
UNDP'nin İGE'si üç temel ölçümü birleştiriyor: uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır bir yaşam standardı. Türkiye'nin İGE değeri 1990'da 0,598 iken, 2022'de yüzde 43 artışla 0,855'e yükseldi.
Türkiye İGE’nin üç boyutunun tümünde ilerleme kaydetti: 1990 ve 2022 yılları arasında doğuşta beklenen yaşam süresi 10,8 yıl, ortalama öğrenim süresi 4,4 yıl, beklenen öğrenim süresi ise 10,8 yıl arttı. Aynı dönemde, ülkede kişi başına düşen gayri safi milli gelir ise yüzde 154,3 yükseldi.
Ancak İGE eşitsizliklere uyarlandığında, Türkiye’nin sırası düştü. Ülkede genel olarak erkekler, kadınlara göre daha yüksek insani gelişme seviyelerine sahip. Dolayısıyla toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri hesaba katıldığında, Türkiye’nin sırası 166 ülke arasında 66’ya geriliyor.
Ulusal istatistiklere ve 2022'de bildirilen verilere dayanan yeni sıralama, Şubat 2023 depremlerinin etkisini yansıtmadı. Felaketin yol açtığı büyük can kaybına ve hasarın büyük boyutuna rağmen depremlerin ülkenin İGE sıralamasını etkilemesi beklenmiyor.
Türkiye Raporu'nun tamamını ekteki dokümandan okuyabilirsiniz.
