Sosyal Medya ve Sivil Toplum Örgütleri

Son zamanlarda, sivil toplumun güçlenmesini hızlandıran önemli etkenlerden biri de İnternet teknolojileri ve sosyal medya araçları. Sosyal medya, sivil toplumu ve kamusal alanı umut verici bir şekilde güçlendiriyor.

Özgür düşünce ortamının uzun süredir var olduğu demokrasilerde sosyal medya sivil toplum örgütleri için en önemli iletişim araçlarından biri haline geldi. Fakat sınırlı demokrasiye sahip ya da totaliter sistemler, korku salan kanuni uygulamalarla ve sansürlerle insanların İnternet üzerinden iletişim kurmasını ve bilgi paylaşmasını zorlaştırıyor. Bu da İnternet teknolojileri üzerinden sivil toplulukların oluşmasında, sivilleşmenin önünde bir engel teşkil ediyor. Bununla birlikte İnternet üzerinden yapılan yayınların ve sosyal medya paylaşımlarının engellenmesinin ve kontrolünün zor olması en totaliter ülkelerde bile İnternet'in etkili olarak kullanılmasını tamamen engelleyemiyor. Bunun en somut örneği ise Arap Baharı sırasında özellikle sosyal medyanın oynadığı rol olarak gösterilebilir. Gelişmiş demokrasilerde ise sosyal ağlar hali hazırda var olan sivil toplulukların örgütlenme maliyetini düşürüp, hızını arttırarak destek oluyorlar. Bu noktadan bakıldığında, sosyal medyanın sivil organizasyonlara sağladığı faydaları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Organize olmayı kolaylaştırması,
• Gerçekleri kolaylıkla öğrenebilme imkânı sağlaması,
• Bireyler arasında iletişimi arttırması,
• Fikirlerin hızlıca yayılması,
• Organizasyon ve iletişim maliyetini düşürmesi,
• Daha çok sayıda insanın siyasi veya sosyal olaylara daha kısa sürede reaksiyon gösterebilmesi.

Burada vurgulanması gereken önemli bir nokta ise, sosyal ağların sosyal hareketlerini tetikleyen araçlar değil, organize olma ve hareketi başlatma maliyetini düşürerek ve hızını arttırarak kolaylaştıran araçlar olduğudur. Ancak sosyal medya iletişiminin ücretsiz olduğu düşüncesi bir yanılgıdır. Her şeyden önce sosyal medya iletişimi yapmak isteyen her organizasyon ciddi bir stratejik planlama yapmalı ve bu planı uygulamak için gerekli kaynakları sağlamalıdır. Bu kaynaklardan en önemlisi insan kaynağıdır. Planlanmayan ve gerekli kaynakların ayrılmadığı bir sosyal medya iletişiminin başarı şansı yoktur. Nitekim günümüzde birçok organizasyon strateji, planlama ve kaynak konuları üzerinde yeterince durmadığı için sosyal medya iletişiminde başarısız olmakta ve hedeflerine ulaşamamaktadır.

Türkiye'de sivil toplum örgütlerinin sosyal medyadan yeterince faydalanamadığı görülmekte. Birçoğunun henüz güncel bir web sitesi bile bulunmamakta. Açılan sosyal medya profilleri kısa sürede güncelliğini yitirmekte ve işlevsiz hale gelmekte. Bunun en önemli sebebi bu organizasyonların İnternet teknolojilerinden nasıl faydalanacağını bilmemesi ve gerekli kaynakları ayıramaması olarak görülüyor. Sivil toplum örgütleri yöneticilerinin günümüz ağ toplumunu ve İnternet'in yarattığı fırsatları kavramakta zorlanması bu durumun en önemli sebebini oluşturuyor.

Yazar: Özgür Kurtuluş