Sivil Toplum Olmadan Yapılan #BuKanunlaOlmaz

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanun Tasarısı, STÖ’lerin itirazlarına rağmen bu hafta TBMM Genel Kurulunda gündeme alınacak.

Türkiye’de pek çok farklı alanda çalışan hak temelli sivil toplum örgütleri; çok uzun süredir ayrımcılıkla mücadele, eşitlik ve insan haklarının korunması için uluslararası standartlara uygun güçlü bir yasal çerçevenin gerekli olduğunu belirtiyor. Bu konuda yapılan savunuculuk çalışmaları, politika önerileri kamu idaresine sunuluyor gerçekleştirilen sivil izleme raporlarının bulguları ile bu önemli boşluğun ne kadar elzem olduğunu ulusal ve uluslararası kamuoyu ile paylaşıyor.

Türkiye’de pek çok farklı alanda çalışan hak temelli sivil toplum örgütleri; çok uzun süredir ayrımcılıkla mücadele, eşitlik ve insan haklarının korunması için uluslararası standartlara uygun güçlü bir yasal çerçevenin gerekli olduğunu belirtiyor. Bu konuda yapılan savunuculuk çalışmaları, politika önerileri kamu idaresine sunuluyor gerçekleştirilen sivil izleme raporlarının bulguları ile bu önemli boşluğun ne kadar elzem olduğunu ulusal ve uluslararası kamuoyu ile paylaşıyor.

STÖ’ler, uzunca bir süredir Eşitlik ve Ayrımcılıkla Mücadele için Çerçeve Kanun Taslağı konusunda Türkiye İnsan Hakları Kurumu ile müzakereler gerçekleştiriyor, yasal çerçevenin tüm ayrımcılıkla mücadele alanlarını kapsaması için çalışmalarını ve savunuculuk faaliyetlerini yürütüyordu. Ayrıca, başta Türkiye İnsan Hakları Vakfı olmak üzere insan hakları örgütleri, Türkiye İnsan Hakları Kurumu’na, 9/12/2013 tarihli ve 2013/5711 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla, İşkenceye ve Diğer Zalimane, Gayriinsani veya Kötücül Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek İhtiyari Protokol uyarınca verilen Ulusal Önleme Mekanizması görevine ilişkin izleme çalışmaları gerçekleştirmekte ve TİHK’in Paris Prensiplerine uygun olmayan kurum yapısı ile Ulusal Önleme Mekanizması olarak neden akredite olamayacağını kamuoyu ile paylaşmaktaydılar.

Türkiye’deki hak temelli örgütler, tüm bu çalışmaların karara bağlanmamış ve güncel gelişmeler kamuoyu ile paylaşılmamışken, var olan hali ile TİHK’i lağveden, eşitlik ve ayrımcılıkla mücadele yasası tasarısı gündeme gelmeden bu alandaki idari yapıyı düzenleyen Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kanun Tasarısı’ndan haberdar oldular. Meclis Komisyonlarından çok kısa bir sürede onaylanarak Genel Kurul’a iletilmek üzere hazır hale gelen TİHEK Kanun Tasarısı konusunda STÖ’lerin itirazları çok güçlü.

TACSO Türkiye’nin 2014 Aralık ayında ayrımcılıkla mücadele çerçeve kanun tasarısı konusundaki STÖ Diyalog toplantısını takiben, İnsan Hakları Ortak Platformu’nun desteği ile TİHEK Kanun Tasarısı konusunda 17 Şubat 2016’da Ankara’da düzenlediği STÖ diyalog toplantısında 14 STÖ’den ve diğer paydaşlardan toplam 32 temsilci bir araya geldi. TİHEK Kanun Tasarının TBMM Genel Kurulu’nda görüşüleceği haberi yaygınlaşmasından sonra, çok kısa bir süre içinde organize edilen çalıştaya davetli birçok STÖ, çeşitli nedenlerle katılma imkanı bulamasa da konuya verdikleri önemin altını çizdi. Katılımcı STÖ’ler tasarıyı ve önerdiği kapsamı kendi çalışma alanları açısından incelediler.

Çalıştayda gerçekleşen görüş alışverişi sonucunda, STÖ’lerin ve kamuoyunun bilgisi ve katılımı olmadan hazırlanan TİHEK Kanun Tasarısı ile oluşturulması beklenen kurumun, yapısı ve olanakları nedeniyle TİHK kanunundan bile geriye düştü belirlendi. STÖ’ler, eşitlik ve ayrımcılıkla mücadelede tasarının birçok ayrımcılık alanını dışarıda bıraktığı için çok yetersiz olduğunun ve zaman zaman da uluslararası standartlarla çelişen hükümler içerdiğini belirttiler. Tasarı ile ortaya konan TİHEK’in, Paris İlkelerine uygun olmayan yapısı ve Ulusal Önleme Mekanizması olarak işlev yapmasının bu görevle ilgili en önemli tanımları ve referansları dışarıda bırakması nedeniyle, kurumun akredite olmasının mümkün olmadığının güçlü şekilde altı çizildi.

Katılımcı STÖ’ler, sivil toplumun TİHEK Kanunu ile ilgili müdahillik talebinde bulunması için sesinin güçlendirilmesi gereğini belirterek bu konuda bir çağrı hazırlamak için çalışma grupları oluşturdular.

TBMM’ye yönelik çağrıyı ve imza atan STÖ’leri www.bukanunlaolmaz.wordpress.com adresinde bulabilirsiniz. Kampanya materyallerine (video, sunum, görseller vb) ulaşmak için https://bukanunlaolmaz.wordpress.com/basin-odasi/ adresini kullanabilirsiniz.