Sivil Toplum İçin Destek Vakfı Hibe Programları

Sivil Toplum için Destek Vakfı'nın yıl boyunca başvuruya açık iki hibe programı bulunmaktadır: Kurumsal Program ve Proje Programı. Hibe programlarına ait detayları aşağıda görebilirsiniz.

I. Gerekçe

Türkiye çok hızlı bir değişim süreci yaşıyor. Sivil toplum, bu önemli değişimin lokomotiflerinden biri olmaya devam ediyor. Öyle ki, tarihsel olarak kendisine fırsat eşitliğini geliştirmek, katılımı artırmak, toplumsal adaleti derinleştirmek gibi konuları görev edinen sivil toplum, vatandaşların “daha iyi toplum” idealini hayata geçirmesi için araçları ve imkanları da sunan önemli bir mecra olmaya devam ediyor.

Bu süreçte, Türkiye’deki değişimin bir başka sonucu ve tetikleyicisi olan devlet de kendisini yeniden tanımlarken, toplumun ihtiyaçlarına yönelik imkanları seferber etmekte yetersiz kalabiliyor. Bu sadece Türkiye’nin kendine özgü şartlarından değil, küreselleşmenin de bir sonucu.

Burada sivil toplumun önemli bileşenlerinden biri olan Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ön plana çıkıyor. Hem değişimin dışında ve çevresinde kalan dezavantajlı kesimlerin merkeze çekilmesine yönelik yaptıkları, hem de merkezin daha katılımcı ve çoğulcu olmasına yönelik çalışmaları bu değişimde önemli bir fonksiyona sahip olduklarının kanıtı. Böylece, STK’ların faaliyetlerini desteklemek, aslında Türkiye’de sivil toplumun gelişim ivmesini ve sonuçta “daha eşitlikçi toplum” idealini de sürdürmek açısından önemli.

Türkiye’de finansman arayışında olan bir STK’nın yapmak istediklerini hayata geçirebilmesi için başvuru yapabileceği kuruluşlar sınırlı sayıda mevcut. Avrupa Birliği’nin proje bazlı hibeleri, uluslararası STK’ların fonları ve çeşitli Büyükelçiliklerin fonlarının önemli bir kısmı teknik açıdan – dil ve başvuru yazabilme yeterliliği ve kurumsal kapasite elverdiği ölçüde - yapabilirliği gelişkin kuruluşların başvurabileceği düzeyde olanaklar olmaya devam ediyor. Kamu kaynakları, sivil toplum ile devlet arasındaki tarihsel şüphe nedeniyle ve özellikle şeffaflıkla ilgili süreçlerin geliştirilmesi gerektiği için bazı STK’lar için kapalı. Böylece Türkiye’deki sivil toplumun temel dertlerinden biri finansman olmaya devam ediyor ki burada kısıtlı da olsa bu olanaklara ulaşabilen kuruluşlarla diğerleri arasındaki mesafe de dikkat çekici.

Ancak benzer biçimde bu olanaklara ulaşabilen kuruluşların da geliştirdikleri programların sürdürülebilirliğiyle ilgili bir problem mevcut. Ayrıca sosyal etkiyi geliştirmek ve etki çeperini yaygınlaştırmakla ilgili maddi destek bulmak, bu tür STK’lar için de sorun olmaya devam ediyor.

Öte yandan (potansiyel) bağışçılar sosyal etkisi yüksek, şeffaf ve hesap verebilir STK’lara ulaşmakta zorlanıyor. İş hayatının diliyle sivil toplumun dili arasındaki varoluşsal farklar da bu ilişkinin hem kurulmasını hem de kurulanların sürdürülebilir olmasını zorlaştırıyor. Ayrıca bağışçıların sağladıkları hibelerin harcanması sonucu oluşan beklentiyle kurumsal kapasitesi yeteri kadar gelişmemiş kuruluşların buna yönelik oluşturduğu çözümler de birbiriyle uyumlu değil.

Sivil Toplum için Destek Vakfı, işte böyle bir sorun analizinden yola çıkarak bağışçıların ve STK’ların ihtiyaçlarına, her iki kesimin de yararlanabileceği biçimde, çözümler üretmek için faaliyetlerine başladı.

Vakfın ilk faaliyetlerinden biri, farklı STK’ların ihtiyaçlarına yönelik iki adet destek programı uygulamaya koymak oldu.

1. Kurumsal Program, STK’ların kurumsal açıdan gelişimlerine yönelik hibe olanaklarına olanak veriyor.

2. Proje Programı, daha önce yürütülen bir projenin devam etmesine ya da yeni bir proje fikrine yönelik hibe ve imkanları hayata geçiriyor.

II. 2016’da dağıtılan hibeler

Desteklenmiş ya da desteklenen tüm kurumlarla ilgili bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

III. Uygulama yerleri ve süresi

Çalışmaların ana faaliyet alanı Türkiye olmalıdır, fakat başka bir ülkeyle işbirliği faaliyetleri de bütçe kalemi olarak belirtilebilir.

Desteklerin süresi en fazla 12 ay süren çalışmalar içindir. Bir STK bu Program kapsamında en fazla 2 sene için desteklenir. Ancak STK’nın her sene ayrı bir başvuru yapması gerekmektedir.

IV. Belirlenen sorun alanı

Hibe desteği için başvuran STK’ların dezavantajlı kesimlerin toplumsal katılımını geliştiren ve/ya da sosyal refahını artıran alanlarda çalışıyor olması gerekmektedir.

Halen Sivil Toplum için Destek Vakfı bünyesinde yürütülen 2 hibe programı vardır. Kurumsal Hibe Programı ve Proje Hibe Programı. Aşağıda sırasıyla her iki programla ilgili bilgileri bulabilirsiniz.

V. Kurumsal Program Başvuru Kuralları

Program STK'ların kurumsal kapasitelerini desteklemek için oluşturulmuştur. Projelere hibe sağlayan programlardan farklı olarak başvuranSTK'ların iç kapasitelerinin gelişmesini sağlamaya yönelik faaliyetleri desteklemektedir.

Örnek: Bir STK, üyelerinden düzenli bağış sağlamakla ilgili kurum içinde çeşitli faaliyetler yapmak istiyorsa, bu faaliyetlerin karşılığı olan maliyetler başvuruda belirtilebilir. Bir diğer kurum, kurumsal kapasitesini geliştirmekle ilgili tüm çalışmalarını koordine edecek bir çalışana sahipse bu kişinin maliyeti başvuru bütçesi olarak verilebilir.

Başvuruda gönüllülerle beraber çalışma, iç/dış iletişim, strateji oluşturma ve uygulama, sürdürülebilir kaynak sistemleri oluşturma, savunuculuk/lobi faaliyetlerini geliştirme, üye yönetim sistemleri kurma gibi kurumların iç kapasitelerini geliştirmeye yönelik faaliyetler içe yönelik bir projeymiş gibi başvuru formunda açıklanır ve bütçelendirilir. Ancak kurumun yeni ya da zaten devam eden bir çalışmasının sahada hayata geçmesine yönelik yapılacak faaliyetler (yani tekil projeler) bu hibe programı kapsamında desteklenmez.

Türkiye’de kurulmuş dernekler, vakıflar, kooperatifler ve diğer kar amacı gütmeyen kuruluşlar bu Programdan yararlanabilir. Ancak meslek ve yardım kuruluşlarıyla sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları hibe programından yararlanamaz.

Tüzel kişiliği kar amacı gütmeyen statüsünde olmayan özel sektör ve/ya da kamu kuruluşlarının başvuran kuruluşlara ortak olmasında bir engel yoktur.

- Burs ve tamirat türü çalışmalar programlardaki harcama kalemlerinden biri olarak bütçelenemez.

- Kurumsal Program'a başvuran STK’ların başvurudan en az 1 sene önce kurulmuş olması gerekmektedir.

- STK’nın geçen seneki gelirleri 30.000 TL’den fazla, 750.000 TL’den az olmalıdır.

- İstenilen hibe kurumsal ihtiyaç çerçevesinde çeşitli ya da tek bir kalem için (maaş dahil) harcanabilir ancak 3. kişilere alt hibe olarak verilemez ya da devredilemez. (Örnek: Bir STK içinde burs programı yürütmekle ilgili yapılacak başvuruda, öğrencilere verilecek burs rakamı Sivil Toplum için Destek Vakfı'ndan talep edilemez. Ancak bu programın hayata geçmesiyle ilgili diğer giderler - mesela koordinatör maaşı, iletişim faaliyetlerinin masrafları, vb. -  talep edilebilir.)

VI. Kurumsal Program başvuru formu

STK’ların Kurumsal Program Başvuru Formu bağlantısındaki başvuru formunu eksiksiz doldurmaları beklenmektedir. Hazırlık yapmak için başvuru formunun *.pdf versiyonunu bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

Başvuru formunu gönderirken:

1. Başvurunun kabul edilmesi durumunda başvuruyla ilgili birinci derece sorumlu olacak iki kişinin ayrıntılı öz geçmişi,
2. Başvuruda belirttiğiniz kurumsal gelişimi gerçekleştirmek amacıyla bir senelik bütçe öngörünüz ve bunun içinde Sivil Toplum için Destek Vakfı'ndan talep edeceğiniz miktarı içeren bütçe (Kurumsal Program başvuruları için *.xlsx bütçe örneğine buradan ulaşabilirsiniz),
3. Ayrıntılı zaman planı,
4. (Dilerseniz) Başvurunuzu güçlendireceğini düşündüğünüz bilgi, belge, yayın, haber, vb. içeren bilgilerin formda ilgili bölüme eklenmesi (formdaki en son bölüm) ya da form gönderildikten sonra en fazla 2 iş günü içinde [email protected] adresine e-posta ile ulaşması gerekmektedir.

Bu ek dokümanlar Sivil Toplum için Destek Vakfı’na ulaşmadan başvurular değerlendirmeye alınmayacaktır.

VI. Proje Programı Başvuru Kuralları

Program belirli bütçe ve kurumsal kapasiteye sahip kuruluşların aşağıdaki tür projelerini desteklemek için oluşturuldu:

- Yeni projeler 

- Devam eden ancak sosyal etkisini artırmak ya da ulaştığı rakamları büyütmek isteyen projeler.

Türkiye’de kurulmuş dernekler, vakıflar, kooperatifler ve diğer kar amacı gütmeyen kuruluşlar bu Programdan yararlanabilir. Ancak meslek ve yardım kuruluşlarıyla sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları hibe programından yararlanamaz.

Tüzel kişiliği kar amacı gütmeyen statüde olmayan sivil toplum, özel sektör ve/ya da kamu kuruluşlarının başvuran kuruluşlara ortak olmasında bir engel yoktur.

Burs ve tamirat türü çalışmalar programlardaki harcama kalemlerinden biri olarak bütçelenemez.

Proje Destek Programı’na başvuran STK’ların başvurudan en az 2 sene önce kurulmuş olması ve - eğer başvuru bir devam projesi içinse - destek istenen projenin en az 1 senedir sahada aktif olarak yürüyor olması gerekmektedir.

STK’nın geçen seneki gelirleri 150.000 TL’dan fazla olmalıdır.

İstenilen hibe kurumsal ihtiyaç çerçevesinde çeşitli ya da tek bir kalem için (maaş dahil) harcanabilir ancak 3. kişilere alt hibe olarak verilemez ya da devredilemez. 

VII. Proje Programı başvuru formu

STK’ların Proje Programı Başvuru Formu bağlantısındaki başvuru formunu eksiksiz doldurmaları beklenmektedir. Hazırlık için başvuru formunun *.pdf versiyonunu bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

Başvuru formunu gönderirken:

1. Başvurunun kabul edilmesi durumunda başvuruyla ilgili birinci derece sorumlu olacak iki kişinin ayrıntılı öz geçmişi,
2. Başvuruda belirttiğiniz kurumsal gelişimi gerçekleştirmek amacıyla bir senelik bütçe öngörünüz ve bunun içinde Sivil Toplum için Destek Vakfı'ndan talep edeceğiniz miktarı içeren bütçe,
3. Ayrıntılı zaman planı,
4. (Dilerseniz) Başvurunuzu güçlendireceğini düşündüğünüz bilgi, belge, yayın, haber, vb. içeren bilgilerin formda ilgili bölüme eklenmesi (formdaki en son bölüm) ya da form gönderildikten sonra en fazla 2 iş günü içinde  adresine e-posta ile ulaşması gerekmektedir.

Bu ek dokümanlar Sivil Toplum için Destek Vakfı’na ulaşmadan başvurular değerlendirmeye alınmayacaktır.

VIII. Değerlendirme Kriterleri

Hibe Programına başvuran STK’lar aşağıdaki kriterlere uygunlukları çerçevesinde değerlendirileceklerdir:

1. Kurumsal kapasite: Kurumun üyeleri, bağlantıları, (varsa) çalışanları, gönüllüleri ve uzmanlığıya yapılan işe odaklanmak için yeterli yönetim becerisi ve hibeyle ilgili birinci derecede sorumluluk sahibi olan ekibin işin gerektirdiği bilgi, beceri, zaman ve tecrübeye sahip olması.

2. Özgünlük: Fikrin, kuruluşun ve yaklaşımın özgünlüğü.

3. Sosyal sorunla ilişkili kesimlerin (hedef kitlenin) STK’yla ilişkisi: Üzerinde çalışılan sosyal sorundan doğrudan etkilenenlerin başvuran kurumda, o sorunun çözümüyle ilgili planlamada ve uygulamada ne kadar yer aldığı.

4. Nedenlere odaklanmak: Sosyal sorunları ortaya çıkaran nedenlerin ortadan kalkmasına odaklanarak kısıtlı kaynakla büyük sosyal etki yaratma potansiyeli.

5. Ölçeklenebilir yaklaşım: Yeterli kaynaklar seferber edildiği ölçüde mevcut yaklaşımın çoğaltılabilir olma özelliği.

6. Sosyal Etki: Yapılan işin/STK’nın sivil topluma ve sivil toplumda çalışılan alt alana yönelik ölçülebilir katkısı.

IX. Değerlendirme Süreci

1. Programlarla aşvuru şartları, öncelikler, değerlendirme süreçleri ve diğer ayrıntılar Vakfın internet sitesi ve sosyal medya, yazılı basın, vb. mecralarında ilan edilir.

2. İlgilenen STK’lar başvuru formunu doldururlar.

3. Başvurular öncelikle teknik açıdan uygunluklarına göre vakıf içinde değerlendirilir. Bu süreç içinde gerek görülürse başvuru sahipleriyle görüşmeler yapılabilir.

4. İç değerlendirme sonucu Vakfın öncelikleriyle örtüşen, üzerinde daha ayrıntılı konuşulması ve uzmanların görüş bildirmesi istenilen başvurular Yönetim Kurulu üyeleri ve Danışma Kurulu’nun katılacağı bir toplantıda değerlendirilir.

5. Liste, Vakıf üyeleri ve Yönetim Kurulu üyelerinin katılımıyla son haline getirilir.

6. Vakıf yönetimi tarafından gerekli görülürse bu toplantılara dış uzmanlar da davet edilebilir.

7. Toplantı katılımcılarının ve başvuran STK’ların başvuru süreçlerine yönelik bütün işlemleri, bilgileri, görüşleri ve görüşmeleri gizlilik çerçevesinde ele alınır.

8. Desteklenmeye hak kazanan kuruluşlarla hibe sözleşmesi imzalanır, mentorlarla eşleştirilir ve destek süreci başlar.

Toplantı katılımcılarının ve başvuran STK’ların başvuru süreçlerine yönelik bütün işlemleri, bilgileri, görüşleri ve görüşmeleri gizlilik çerçevesinde ele alınır.

X. Tutarlar ve ödeme takvimi

2017’de Kurumsal Program ve Proje Programı için toplam hibe miktarı 300.000 TL’dir.

Bir kurum başvurusunda en fazla 30.000 TL hibe talep edebilir.

Hibeler, ilki hibe sözleşmesinin imzalanmasını takip eden hafta olmak üzere, STK ile mutabık kalınan takvim çerçevesinde ödenir. Ödemeler en az 3 taksit kapsamında ve banka havalesiyle yapılır.

Toplam bütçenin yüzde 15'ine tekabül eden son taksit, kurumun imzalanan sözleşmedeki tüm yükümlülükleri yerine getirmesi şartıyla final raporunun onaylanmasının ardından 1 ay içinde ödenmektedir.

Kuruluşların hibe kapsamında yaptıkları harcamaların fatura karşılıklarının ilgili kuruluşta 3 sene saklanması gerekir. Sivil Toplum için Destek Vakfı gerekli gördüğü taktirde mali denetleme isteyebilir.

Sivil Toplum için Destek Vakfı değerlendirme sürecinde Bağımsız Uzmanlar, Danışma Kurulu, Vakıf üyeleri ve Vakıf Yönetim Kurulu üyelerinin görüşleri doğrultusunda talep edilen bütçelerde değişiklik önerme hakkını saklı tutar.

Başvurularda ilk sene eş finansman şartı aranmaz. Eğer ilgili STK, Sivil Toplum için Destek Vakfı'nın programlarından biri tarafından bir önceki sene desteklenmişse, ikinci sene aynı çerçevede talep edilen hibe miktarı kadar ayni (ya da nakdi) eş finansman beklentisi vardır.

Bir önceki dönem hibe almış kuruluşlar programa bir daha başvurabilir. Ancak yeni başvuruları değerlendirilirken ilk hibe dönemindeki başvurularında amaçlananlarla hibe dönemi sonunda hayata geçirebildikleri arasındaki ilişki bir performans kriteri olarak göz önüne alınır.

XI. Başvuru tarihleri

Başvurularla ilgili bir son başvuru tarihi bulunmamaktadır. İlgilenen STK'lar sene içinde istedikleri zaman başvurabilirler. Değerlendirmeler her ay düzenli toplantılarla yapılmaktadır.

XII. İzleme ve Değerlendirme Süreci

Program kapsamında desteklenmeye hak kazanan STK’lar, hibe döneminde Sivil Toplum için Destek Vakfı’na hibe taksitleriyle bağlantılı olarak 2 ara ve final raporlarını sunar. Buna ek, kurumların her ay düzenli olarak projenin durumuyla ilgili bilgilendirme yapması beklenmektedir. Gerekli görülürse Vakıf belli aralıklarla kurumlara ziyaretler gerçekleştirebilir.

Programla ilgili sorularınızın cevapları Sıkça Sorulan Sorular bölümünde de olabilir. Diğer sorularınız için kurumsal [at] siviltoplumdestek.org adresine e-posta ile sorularınızı sorabilirsiniz. Sivil Toplum için Destek Vakfı, başvuru kriterleriyle ilgili değişiklik yapma hakkını saklı tutar.

Kaynak