İstanbul Kartal'daki Yunus Mahallesi "Riskli alan" ilan edilince uygulanacak kentsel dönüşüm gecikti. İnşaat alanları teller ve çitlerle çevrilince mahalleli E-5 yönü dışında hiçbir yere gidemez oldu.
Çok değil daha geçen ayın ortalarında, Kartal’daki dönüşüm projesinin ayrıntıları otaya çıktığında İstanbul’un bu eski sanayi bölgesine gidip ilçe sakinlerinin sorunlarını, dönüşümden beklentilerini sormuş, taleplerini dinlemiştim. Artık kentin neredeyse ortasında kalan böyle bir ilçenin, eski fabrikaların yıkıntı alanlarından oluşan bir yer olması ahaliyi de rahatsız ediyordu. Beklentileri bir an evvel bölgenin yenilenmesiydi ama bir şart ile: Dönüşüm, var olan haklarını zedelememeliydi. Yaşam koşulları değişecek bile olsa maddi kayba uğramak istemiyorlardı. Bunun için de uygulama her ne ise bir an evvel başlamalıydı.
E-5 hariç çıkış yok
178 hektarlık büyük bir alanı kaplayan mahalle, daha önce İranlı mimar Zaha Hadid’in çizdiği proje mahkeme kararıyla iptal olunca imarsız kaldı. Eski Yunus Tren istasyonunun da bulunduğu bu bölge, Bakanlar Kurulu kararıyla riskli bölge ilan edildi. Zamanla dönüşüm geçirecek evler, dükkânlar, derken sokaklar boşaldı, Yunus tren istasyonu kapandı, raylar söküldü, daha yenisi döşenmedi. Fabrika alanlarının bir kısmı henüz inşaatlar başlamasa da şantiye alanı oldu, minibüs yolu ve sahile çıkan yollar, henüz başlamayan inşaat faaliyetinin dikenli telleriyle kesildi. Mahalleye şu sıralar çok sayıda Suriyeli sığınmacı geldi, dönüşüm öncesinde sahiplerinin boşalttığı evlere onlar yerleşti.
Mahalle sakinleri “Yunus Özel Proje Alanı Mülk Sahipleri Derneği”çatısı altında toplanmış durumda. Derneğin yönetim kurulundan Selim Sırrı Duraner, işler bir türlü başlamayıp bir de mahallenin etrafı çitlerle çevrilince bizi yeniden aradı, “Gelin bakın hapsolduk burada, deniz tarafına gidemiyoruz, Kartal ve Pendik istikametine doğru da yolları kapadılar, E-5 dışında çıkışımız kalmadı” dedi.
Labirent gibi
Yunus Mahallesi’ne yeniden gidince, bu kez sahil yolu tarafından girmeye yeltendik. E-5 istikametinden rahatça girilebildiğimiz semtin caddeleri, sahil yolundan girmeyi deneyince labirente dönüşüyor. Uzun uğraşlar, yol sormalar, engel aşmalar sonunda ulaşmayı başardığımız sokaktaki kahveye girip mahalle sakinlerinin çaylarını yudumladığı masaya oturuyoruz. Önceden tanıdığımız Duraner bizi tek tek tanıştırıyor, “hoşgeldin”lerden sonra da sohbet başlıyor
Seyit Hırlak, mahalledeki projeyi bölgenin Bakanlar Kurulu kararıyla “Riskli Bölge” ilan edilmesinin geciktirdiğini savunuyor. Bunun da bugün yaşadıkları sıkışmışlığın sebebi olduğunu söyleyip olumsuzlukları sıralıyor:
Toplu ulaşım hayal oldu
Çaylarımızı bitirip kahveden çıkıyoruz. “Bak” diyor biri, seninle azıcık yürüyelim Kartal tarafına doğru”. Yürümeye başlıyoruz ve önümüz bir başka şantiye ile kesiliyor. Yolun gidebildiğimiz kadarı da bir köprünün altında bitiyor. Belediye mahalleli bir yerlere yürüyerek varabilsin diye bir çalışma başlatıp, bir merdiven inşa ederek hiç değilse mahallelinin araçların geçtiği köprüye ulaşmasını sağlamak için temel kazdı. Bu çalışma da yarım kaldı. En yakından geçen toplu taşıma aracına binmek için kilometrelerce yürümek zorundalar.
Geriye dönüp bugün artık yerinde olmayan eski tren istasyonuna doğru gidiyoruz. Şansımızı bu kez deniz tarafına geçmek için deneyeceğiz. Mahalleli inşaat şirketlerinin araziyi çevirmek için kullandıkları dikenli telleri kesip bir yol açıyor. Fakat bu yolun da güvenliği hele de geceleri sağlanamıyor.
Güvenlik sorunu baş gösterdi
Ali Tutar, komşusunun kızının geçen akşam İstanbul’un göbeğindeki bu patikadan yürürken saldırıya uğradığını anlatıyor:
“Kızcağız geçen akşam evden çıktı, bu patikadan geçti, minibüs yoluna geçeyim derken saldırıya uğradı. Beş dakika sonra haber geldi koştuk gittik bir de baktık ki kan içinde. Gündüzleri özellikle kadınlar için tehlikeli, geceleri erkekler de geçemiyor korkudan.”
Marmaray Projesi’nin inşa edileceği , yakın zamana kadar banliyö trenlerinin ve şehirlerarası trenlerin geçtiği tren yolu da şu anda inşaat sahası olarak kapalı. İşyerleri kapalı, pek çok ev boş, terk edilen evler sığınmacıları konuk ediyor. Şimdi mahalleli riskli alan ilan edildiği için belediyelerin yetki alanından çıkıp Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na devredilen imar planlarının bir an evvel çıkarılarak inşaatların başlamasını bekliyor. Kartal Yunus Mahallesi’nin sakinleri can güvenliği ve ulaşım ile ilgili sorunların ancak böyle sona ereceğini söylüyor.