Doğa harikası Rize'nin İkizdere Vadisi'ndeki ilk hidroelektrik santral (HES) deneme üretimine geçti, derenin 8.5 kilometrelik kısmı kurudu. Dereye 26 tane daha HES kurulması planlanıyor
Rize’nin ünlü İkizdere Vadisi’nde 95 megavat kurulu gücündeki Cevizlik Hidroelektrik Santralı deneme üretimine geçti; dere suyun tünele alındığı 8.5 kilometre boyunca kurudu. 64 kilometrelik vadide 20’yi aşkın HES’in daha yapılmasının planlandığını, bu olduğunda suyun 55 kilometre boyunca tünele alınacağını belirten yöre halkı, İkizdere’nin tamamen kurumasından endişe ediyor. Bölgede daha önce de deneme üretimine geçen HES nedeniyle Güneysu Gürgen deresi kurumuştu.
İkizdere Vadisi, endemik bitki ve canlı çeşidi açısından dünyanın en önemli 200 vadisi arasında gösteriliyor. Sanko firması vadide yaklaşık dört yıl önce 95 megavat kurulu gücünde HES yapımı için çalışma başlattı.
HES inşaatının durdurulması istemiyle İkizdere Derneği öncülüğünde 2007 yılı Mart ayında Rize İdare Mahkemesi’ne dava açıldı. Dava kapsamında ilk bilirkişi heyetinin hazırladığı raporda saniyede 500 litre su bırakılması halinde deredeki canlı yaşamın zarar görmeden devam edebileceği yönünde görüş bildirildi.
Bunun üzerine mahkeme, ÇED raporunda belirtilen 150 litre/saniye yerine dereye 500 litre/saniye su bırakılmasına karar verdi. Ancak, bu oranla derenin kuruyacağını ve canlı yaşamın yok olacağını öne süren yöre halkı, DSİ’nin raporlarına dayanarak itiraz etti. İtirazı kabul eden mahkeme, bölgede yeniden bilirkişi heyetinin inceleme yapmasını kararlaştırdı.
Son yapılan bilirkişi incelemesi sonrası Rize İdare Mahkemesi dereye 2.8 metreküp/saniye su bırakılmasını kararlaştırdı. Bu sürede HES inşaatı tamamlandı ve cuma günü deneme üretimine geçti. Santralın deneme üretimine geçmesiyle İkizdere ilçesi Cevizlik köyü ile Soğuksu köyü arasında kalan bölümde su tünele alınınca 8.5 kilometre boyunca İkizdere Deresi kurudu. Böylece Rize’de daha önce Güneysu ilçesinde yapımı tamamlanan ve deneme üretimine geçmesiyle kuruyan Gürgen Deresi’nin ardından bu kez de İkizdere Deresi kurumuş oldu.
Etkili yağışa rağmen...
‘Derelerin Kardeşliği Platformu’ Dönem Sözcüsü Ömer Şan, santralın dere suyunu tuttuğunu, bu nedenle derenin kurumak üzere olduğunu savundu: “Son günlerde etkili olan yağışlar sonucu derenin debisi yükselmesine rağmen santraldan bırakılan suyun azlığı, derenin adeta kurumuş gibi görünmesine neden oluyor. Çünkü dereye firmanın taahhüt ettiği gibi saniyede 2.8 metreküp su bırakılmıyor. Bırakılan su en fazla 500 ya da 600 litredir. Derenin kuruması, yaşamı ve bölge iklimini de olumsuz etkiliyor. Bu suda balığın veya diğer canlıların yaşaması mümkün değil.”
Şan’ın verdiği bilgiye göre ‘İkizdere, 64 kilometrelik bir vadi. Vadide yapılacak ve sayıları 26’yı bulması beklenen santrallar sonrası su 55 kilometre boyunca tünellere alınacak. İkizdere’nin tamamı kuruyacak.’
Rafting de bitti
Derenin kurumasıyla İkizdere de rafting sporuna kapandı. Gelişmekte Olan Spor Branşları Federasyonu Rafting Asbaşkanı Şafak Tatoğlu, daha önce rafting için ideal parkur olan İkizdere’nin azalan suyu nedeniyle bu özelliğini kaybettiğini söyledi. Asbaşkan Tatoğlu, “İkizdere eskiden Türkiye rafting şampiyonalarına ev sahipliği yapıyordu. Ancak, santralların deneme üretimine geçmesiyle azalan su seviyesi İkizdere’nin rafting şampiyonalarına kapanmasına neden oldu. Sadece bazı kısa mesafeli bölümlerde antrenman yapılabilir” dedi.
Muhammet Kaçar
http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetay&ArticleID=1006314&Date=07.07.2010&CategoryID=85