Türkiye’de HIV ile yaşayanların en fazla ihlâle uğradıkları alan sağlık kuruluşları. İş yerlerinde ise ayrımcılık giderek artıyor.
Pozitif Yaşam Derneği tarafından 2008–Aralık 2009 tarihleri arasında sağlanan 120 hukuki danışmanlık hizmetinden yararlanarak hazırlanan raporda ilginç sonuçlar ortaya çıktı.
Global Dialogue ve Açık Toplum Vakfı tarafından desteklenen raporda HIV ile yaşayan kişilerin yaşadığı toplamda 162 insan hakkı ihlali kaydı yapıldı. İhlaller ile ilgili yapılan incelemelerde bazı vakaların birden fazla hak ihlalini içerdiği gözlemlendi. Bu sebepten toplam ihlal sayısı vaka sayısını aştı.
Bireysel ve toplumsal önyargıların devam ettiğini, HIV ile yaşayan kişilerin kötü muameleye maruz kaldığını, anayasal ve yasal birçok haklarının ihlal edildiği vurgulayan Pozitif Yaşam Derneği Hukuk Danışmanı Avukat Habibe Yılmaz Kayar, raporu şu cümlelerle değerlendirdi:
SAĞLIK KURUMLARINDAKİ HAK İHLALLERİ DEVAM EDİYOR
“PYD tarafından yayınlanan ilk iki hak ihlalleri raporunda olduğu gibi 2009 dönem raporunda yine birinci sırayı sağlık kuruluşlarında yapılan ihlallerin teşkil ettiğini görmekteyiz. Sağlık kuruluşlarında ve sağlık çalışanları tarafından HIV ile yaşayan kişilerin maruz kaldıkları ihlaller, ayrımcılığa maruz kalma, kişinin rızası olmadığı sürece gizli kalması gereken özel hayat bilgileri ve tıbbi verilerin üçüncü kişiler veya kurumlar ile paylaşılmasından anayasal bir hak olan sağlık ve tedavi hakkının engellenmesi farklı biçimlerde tezahür etmektedir.”
Sağlık kurumunda ve sağlık çalışanları tarafından hak ihlalinin yapılmaması gerektiğini kaydeden Kayar, “Bir kişinin, sırf HIV statüsü sebebiyle, ayrımcılığa maruz bırakılarak, ameliyat edilmesinin reddedilmesi, bireyin en temel anayasal haklarından birinden mahrum bırakılması anlamına gelir. Her sağlık kurumu, çalışan ve doktorlar, her hastayı tanısı ne olursa olsun, HIV tanısı mevcutmuş gibi, gerekli önlem ve teşekkülleri sağlayarak tedavi ve ameliyat etmelidir ve bunun önünde makul gösterilebilecek hiçbir engel bulunmamaktadır” dedi.
TEDAVİ VE ÇALIŞMA HAKKI, ANAYASAL HAKTIR
Çalışma hayatında yaşanan ihlallerin sayısının arttığına dikkat çeken Kayar, HIV ile yaşayan kişiler HIV tanıları sebebiyle işlerinden çıkarılmakta, ayrımcılığa uğramakta, çalışma hakkından ve sosyal güvenceden mahrum bırakılmaktadır” diye konuştu. Bu ihlallerin tedaviye erişimi engellediğini kaydeden Kayar şöyle devam etti:
“HIV pozitif bireylerin tedaviye ulaşım hakları ellerinden alınmaktadır. Aynı zamanda bu duruma maruz kalan HIV pozitif bireyler iş çevrelerinde deşifre olmakta ve sosyal ve iş çevrelerinden izole edilmektedir. Bu süreç, zincirleme bir biçimde gelişmekte ve HIV ile yaşayan kişileri çok farklı biçimlerde ihlallere maruz bırakmaktadır.”
HIV İLE YAŞAYANLAR AHİM’DE
2009 Hak İhlalleri Raporu’nun hazırlanmasının en önemli ayaklarından birini oluşturan Pozitif Yaşam Derneği tarafından, Türkiye genelinde HIV popülâsyonunun en yüksek olduğu 6 ilde “HIV ile Yaşayan Kişilerin Hukuki Sistemi Kullanımlarının Güçlendirilmesi-Hukuk Poliklinikleri Projesi” yürütülüyor.
Projenin Koordinatörü Cenk Soyer, proje kapsamında HIV ile yaşayan kişilere hukuki danışmanlık sağlandığını söyledi ve “Verilen hukuki danışmanlıklardan 14 tanesi için danışanların isteği ve onayı doğrultusunda idari veya adli başvuru yapıldı. 14 vakanın 4’ü için iç hukuk yolları tüketilmiş olduğu için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvuruda bulunuldu” dedi.
Kararların emsal teşkil edeceğine vurgu yapan Soyer; “Bu rapor döneminde HIV pozitif kişilerin yaşadıkları ihlâllerde hukuksal mücadele yoluna gitmelerinde artış gözleniyor. Yargı sürecine götürülen hak ihlalleri vakaları devam ediyor. Özellikle AİHM’ne götürülen vakaların neticelenmesi sonucu verilecek kararlar, ileriki süreçte HIV ile yaşayan kişilerin maruz kalabilecekleri ihlallere emsal teşkil edecek kararlar olacaktır” şeklinde konuştu.
AYRIMCILIK ARTIYOR
2007 ve 2008 verilerini içeren hak ihlalleri raporlarında çalışma alanı ve işyerlerinde yaşanan ihlaller daha geri sıralarda yer alırken, 2009 dönem raporunun verilerinde işyerinde yaşanan ihlaller ve ayrımcılık vakalarında ciddi artış olduğu ve bu vakaların, hak ihlallerinde ikinci sıraya yerleştiği görülüyor.
http://www.ntvmsnbc.com/id/25158319/#storyContinued
İlgili Dosyalar:
- tedavi hakki [JPG] [21.03K]