Haneler ev işçiliği yapan çocuğun emeğiyle geçiniyor

Başak Kültür ve Sanat Vakfı'nın Ev İçi Çocuk İşçiliği Araştırması'ndan çarpıcı sonuçlar çıktı. Buna göre, eve iş alan her beş haneden en az birinde ana gelir kaynağı çocuk emeğine dayanıyor. Ev içinde 8-12 yaş arası kız çocuklar çalışıyor

Başak Kültür ve Sanat Vakfı’nca gerçekleştirilen ‘Ev İçi Çocuk İşçiliği Araştırması’na göre, ev işçiliği yapılan her beş haneden en az birinde ana gelir kaynağı çocuk emeğine dayanıyor. Oğlan çocuklar ev dışında, kız çocuklar ev içinde çalıştırılıyor. Evde çalıştırılan kız çocukların yaşı, çoğunlukla 8-12.

Eve iş alan hanelerdeki çocukların ev içinde bu işlerde çalıştırılıp çalıştırılmadıklarını tespit etmeyi amaçlayan araştırma kapsamında, İstanbul’un Üsküdar ve Şişli ilçelerinde 193 anneyle anket yapıldı. Anket yapılan ebeveyn annelerin yarısına yakını sadece ilkokul eğitimlerini tamamlamış, beşte biri ise okuryazar değil. Kadınların yarısına yakını (yüzde 48) evde hafif tekstil alanında çalışıyor. Bunu boncuk/boncuk işleme, süs eşyası yapımı, oya/dantel/örgü gibi işler izliyor.

Ev içi işçilik yapan hanelerde görüşülen kadınların büyük çoğunluğu (yüzde 95) ‘Haneye sizden başka gelir getiren kimse var mı?’ sorusuna ‘Evet’ yanıtını veriyor. Bu kişilerin yüzde 75’i kendisi dışında eşinin, yüzde 13’ü eşi ve çocuğunun, yüzde 6,7’si ise çocuğunun ya da hanedeki bir çocuğun gelir getirdiğini söylüyor.

10 çocuktan 4’ü ev işlerini yapıyor

Anket yapılan kişilerin yüzde 74’ü ‘Çocuğunuzu ev içi işlerden herhangi biri veya birkaçında çalıştırıyor musunuz?’ sorusuna ‘Evet’ yanıtı veriyor. Çocukların yüzde 39’u eve alınan fason işlerde çalıştırılırken, yüzde 41’î ise ev temizliği, çamaşır/bulaşık, ütü, markete/bakkala gönderme vb işleri yapıyor. Çocukların yüzde 4,6’sı ise çocuk bakımında çalıştırılıyor.

Anket sonuçlarına göre, ev içinde çalıştırılan çocuklar genellikle kız çocuklar. 193 hanenin 109’unda toplamda 128 kız çocuk ev içinde çalıştırılıyor. Katılımcıların yüzde 47’si ev işinde çalışan tek bir kız çocuğun olduğunu söylerken, yüzde 9’u iki kız çocuğun olduğunu belirtiyor. Dolayısıyla katılımcıların toplamda yüzde 56,6’sı kız çocukları ev içi işçilikte çalıştırıyor.

Toplamda 48 hanede ise 51 oğlan çocuğun ev içinde çalıştırıldığı belirtilmiş. Buna göre, kız çocukların ev içi çalışma oranlarının erkek çocuklardan (yüzde 8,8) 7 kat daha fazla olduğu görülüyor.

Ev içi işçilik yapan kız çocukların yaş ortalaması yüzde 43 ile 8-12 yaş aralığında yoğunlaşıyor. Bu oranı yüzde 30 ile 13-15 yaş oranı takip ediyor. Yüzde 25’lik bir orandaysa 15 yaş ve üstü çalışan çocuk görülüyor. Yüzde 2,4’lük bir oran ise 7 yaş altı çocuk çalıştırdığını söylüyor.

Katılımcıların yüzde 76’sı kız çocukların günde 0-2 saat çalıştığını belirtirken, yüzde 19,5’i 3-5 saat çalıştığını dile getiriyor.

Çocuklar 300 TL ve altında ücret alıyor

Araştırma sonuçlarına göre, 193 hanenin 136’sı çocuğunun ev içi emeği karşılığında bir kazancı olduğunu belirtmiş. Çocuğun kazancı olduğunu beyan edenlerin neredeyse tamamı, çocukların ev içindeki işçilikleri karşılığında 300 TL ve altı ücret aldığını söylüyor. Veriler şunu gösteriyor: Bu hanelere gelen gelirin büyük bir kısmı çocuk emeğine dayanıyor ve çocuğun kazancının hane içi gelirine doğrudan katkı sunduğu görülüyor.

Katılımcıların yüzde 48’i çocuğunun ev içi işçilik yapıyor olmasından memnun olduğunu belirtse de, kararsızların ve soruyu yanıtsız bırakanların oranına bakıldığında bu konunun aileler için hassas bir konu olduğu görülüyor. Memnun olanların yüzde 62’si çocuğun bu sayede sorumluluk sahibi olduğu düşüncesinde. Yüzde 15’i ise ‘geçime katkısı oluyor’ diyor. Katılımcıların yüzde 19’u ise çocuğun ev içi işçilik yapmasından memnun olmadığını ifade ediyor.

Araştırma sonuçlarına göre, çocuklar genellikle ev içi işlere gönüllü olarak dahil olmuyor. Çocuğunun gönüllü olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 16 iken, gönülsüz olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 57. Öte yandan ev içi işçiliğin çocuk-ebeveyn ilişkisini doğrudan ve büyük oranda olumsuz etkileyen bir etmen olduğu da görülüyor.

Araştırmadan çıkan bir diğer çarpıcı sonuç ise şu: Görüşülen annelerin yüzde 61,1’i çocukların çalıştırılmasıyla ilgili kanuni yaş sınırını bilmiyor.

birgün