STÖ’ler için Sosyal Araştırma ve Eylem Araştırması Eğitimi

Sivil toplum örgütleri güvenilir ve geçerli bilgiye ulaşmak için en uygun araştırma yöntem ve tekniklerini seçmek zorundadırlar. Bu çerçevede, ilk önce ne tür bir saha çalışması yapılacağının tespit edilmesi gerekir. Daha sonra da teorik yaklaşıma uygun olan bir araştırma yöntemi belirlenir. Son olarak da yöntemsel yaklaşıma uygun olarak gözlem, deney, test, anket ve mülakat gibi araştırma teknikleri uygulanır. Örneklemek gerekirse, eğer çocuk hakları alanında çalışan bir sivil toplum örgütü “sanayide çalışan çocuklar ve sorunları” üzerine bir araştırma yapacaksa, araştırmacıların saha çalışması olarak belirli şehir ya da şehirleri seçmesi, seçilen şehir ya da şehirlerin sanayi sitelerinden birini ya da birkaçını araştırma kapsamına alması, ilgili sanayi sitelerinde çalışan çocuklarla görüşmeler yapması ve araştırmada veri toplamak için anket, mülakat ve gözlem tekniklerini uygulaması gerekir. 

Bu çerçevede, STÖ’ler için Yetkinlik Eğitim Programının bu ayağı katılımcılara bilimsel araştırmanın özellikleri, aşamaları, yöntem ve teknikleri konusunda bilgilendirmeyi amaçlamaktadır. Bu 3 günlük eğitim çalışmasının izleği aşağıdaki gibi sıralanabilir: 

Bilimsel çalışmanın özellikleri:  

1. Tarafsızlık ilkesi 
2. Doğru ölçü 
3. Kanıtlama niteliği
4. Genelleme özelliği

Bilimsel araştırmanın aşamaları:

1. Araştırma konusunun ve probleminin belirlenmesi
2. Araştırma için uygun araştırma tipi, yöntem ve tekniklerin seçilmesi
3. Araştırma evreninin belirlenmesi ve örneklem seçimi
4. Veri toplama
5. Veri analizi
6. Bulguların yorumlanması ve rapor yazımı

Araştırma yöntemleri (metodoloji):

1. Kantitatif metodoloji
2. Kalitatif metodoloji

Araştırma teknikleri:

1. İçerik çözümlemesi
2. Katılımsız Gözlem tekniği
3. Sistematik Gözlem tekniği (Anket, Görüşme, özel testler, vs.)

Bu eğitim kapsamında, araştırma yöntem ve tekniklerinin yanı sıra, özellikle sivil toplum alanındaki araştırmaların faaliyet alanı temelli saha çalışmaları için oldukça uygun bir araştırma tekniği olarak eylem araştırması da eğitim programı dahilinde tartışılacaktır. Eylem araştırması bir grup insanın bir problemi tanımlaması, problemi çözmek için bir şeyler yapması, çabalarının ne kadar başarılı olduğunu görmesi, eğer sonuçtan tatmin olmazlarsa yeniden denemesi, kısaca, yaparak, dahil olarak ve yaşayarak öğrenmesidir. Eylem araştırmaları uzman araştırmacıların yürütücülüğünde, uygulayıcıların ve probleme taraf olanların da katılmasıyla, varolan uygulamanın eleştirel bir değerlendirmesini yaparak, durumu iyileştirmek için alınması gereken önlemleri belirlemeyi amaçlayan araştırmalardır.  Katılımın esas olması ve ortaklaşa fikir üretme ve eyleme geçme yoluyla hem bireysel hem de toplumsal öğrenmeye olanak tanımasıyla eylem araştırması sivil toplum örgütlerinin faaliyet alanlarını çok daha yakından tanımalarına, doğru ve geçerli bilgiyi deneyimleyerek doğrudan edinmelerine ve ayrıca demokratik bir katılım sürecini kendi araştırma pratiklerine de yansıtabilmelerine olanak sağlamaktadır.