İlköğretim çağındaki çocuklardan yüzde 6'sı okula gitmiyor, her 10 öğrenciden 3'ü ortaöğretime devam etmiyor. Batı Marmara'da kızların yüzde 80'i okula giderken, bu oran Güneydoğu'da yüzde 47. Eğitim Reformu Girişimi, eğitimde eşitliği araştırdı.
Eğitim Reformu Girişimi 'nin (ERG) “Türkiye Eğitim Sisteminde Eşitlik ve Akademik Başarı Araştırma Raporu ve Analiz” başlıklı çalışmasında cinsiyet, bölge, sosyo ekonomik durum göz önünde bulundurularak okula gitme oranları ve akademik başarı incelendi.
Araştırma, Türkiye'de akademik başarı ile sosyo-ekonomik durum arasındaki güçlü ilişkiyi gösteriyor. Rapora göre, ilköğretime kayıt oranları sabit olarak artış gösterse de eğitime erişimde sosyo-ekonomik durum başrol oynuyor. Araştırmanın çarpıcı sonuçları şunlar:
İlköğretim çağındakilerin yüzde 6’sı okullu değil
- 2012-13 eğitim-öğretim yılında ortaöğretim çağında olan ve kırsal bölgede yaşayan gençlerin okula gitme oranı kentte yaşayanlara oranla 15 puan daha düşük.
- 2012’de Türkiye genelinde zorunlu olan ilköğretim çağında olup (6-13 yaş) okula kaydı olmayan çocukların oranı yüzde 6.
Güneydoğu'da okula gitmeyen öğrenci daha fazla
- Batı Marmara’da ilkokul çağında olup okula gitmeyen çocuk oranı yüzde 5, ortaöğretim çağında olup okula gitmeyen oranı ise yüzde 16.
- Güneydoğu Anadolu bölgesinde okula gitmeyen çocuk oranı daha yükseliyor. İlkokul çağında olup okumayan çocukların oranı yüzde 8, ortaöğretim çağında olup gitmeyenlerin oranı ise yüzde 36.
- 2012-13 eğitim-öğretim yılında özellikle ortaöğretim düzeyinde, cinsiyetler arasındaki okullulaşma farkları çoğu bölgede 3-4 yüzde puanı aşmazken, Güneydoğu, Kuzeydoğu ve Ortadoğu Anadolu bölgelerinde erkek öğrencilerin okullulaşma oranları kız öğrencilere oranla ortalama olarak 7-8 yüzde puan daha yüksek.
- Güneydoğu’da erkeklerin yüzde 55’i, kızların yüzde 47’si, Kuzeydoğu Anadolu’da erkeklerin yüzde 56’sı, kızların yüzde 49’u, Ortadoğu Anadolu’da ise erkeklerin yüzde 58’i, kızların yüzde 49’u okula gidiyor.
- Türkiye genelinde ortaöğretim düzeyinde devamsızlık sorunu önemli boyutta. Genel ortaöğretimde yüzde 27,4 olan devamsızlık oranı mesleki ve teknik ortaöğretimde yüzde 39,1.
Anne baba eğitimi arttıkça okullulaşma artıyor
- Ortaöğretimde ailenin eğitim düzeyinin okullulaşma üzerinde ciddi bir etkisi var. Bu yaş grubundaki bireylerin anneleri üniversite mezunu ise okullulaşma olasılıkları yüzde 30, anneleri lise mezunu ise bu oran yüzde 24 artıyor. Babanın lise veya üniversite mezunu olması da yüzde 20’nin üzerinde bir artış yaratıyor.
- Üniversite mezunu olan aile reisleri, lise mezunu olanlara oranla çocuklarının eğitimine üç kat fazla para harcıyor. Lise mezunu olan aile reisleri ise ortaokul mezunu olanlara oranla çocuklarının eğitimine iki kat fazla yatırım yapıyor.
- Öğrencinin kardeş sayısı arttıkça ortaöğretimde okullulaşma olasılığı yüzde 2 civarında düşüyor. Bu etki ilköğretimde gözlenmiyor.
Üç engelliden biri eğitimden yoksun
- Türkiye Özürlüler Araştırması 2002’ye göre, 5-19 yaşları arasında 378 bin 743 özel gereksinimli birey var. 2012-2013 itibarıyla bu yaş grubundaki bireylerin üçte biri gereksinim duyduğu eğitim hizmetlerinden yararlanamıyor.
- Türkiye’de 5 yaş grubunda 20 binden fazla çocuğun bir veya daha fazla engeli olduğu tahmin ediliyor.
- Okul öncesi eğitim engelli bireyler için zorunlu eğitim kapsamında olmasına karşın, 2011 yılı itibarıyla yalnızca bin 315 öğrenci okul öncesi düzeyinde özel eğitim hizmetlerinden yararlandı.
Umay Aktaş Salman, Al Jazeera Türk