2023 Moto Kurye Ölümleri Raporu

Raporda moto kurye olarak çalışan ve çalışırken hayatlarını kaybeden iki moto kuryenin de hikayesine yer verildi.

Trafik kurallarına uymayan 3 kişi tarafından bıçaklanarak öldürülen Samet Özgül’ün kardeşi Berna Özgül ailece yürüttükleri adalet mücadelesini raporda detaylı şekilde anlatıyor. Karabük’te minibüs çarpması sonucu hayatını kaybeden Tevfik Arayıcı’nın kuzeni Eylem Çalışkan ve Taylan Deniz Yıldırım da raporda Tevfik Arayıcı'yı ölüme götüren çalışma şartlarına ışık tutuyor.

Çocuk, mülteci ve genç

Raporda yaşamını yitiren kuryelerin büyük bir kısmının 19-28 yaş aralığında olduğu belirtilirken, 2’si 15 yaşında olmak üzere 3 çocuğun da hayatını kaybettiği bilgisi paylaşıldı. 

Geçen yıl en küçüğü 17 yaşında olmak üzere 7 çocuk kurye yaşamını yitirmişti. Bu yıl çocuk kurye ölümleri 3 oldu, ölen çocuk kuryelerden ikisin 15 yaşındaydı.

19-28 yaş aralığı, üniversite öğrenimi yaşındaki gençleri içeriyor. Hem okuyup hem de çalışmak zorunda kalan hatta okulu bırakmak zorunda kalan üniversite öğrencilerinin sayısı her geçen gün artarken kuryelerin kaçının öğrenci olduğuna dair yeterli veri bulunmuyor.

Raporda bu yıl en az 5 mülteci moto kuryenin yaşamını yitirdiği bilgisi de paylaşıldı. Raporda "Mülteci moto kuryelerin sigortasız ve kayıt dışı çalıştırılması başta olmak üzere, düşük ücrete ve neredeyse hiçbir İSİG önlemi olmadan çalıştırıldığını gelen bilgilerle birlikte sahadan gözlemlemekteyiz.” denildi.

En çok ölüm İstanbul’da oldu

Geçtiğimiz yıl ülke genelinde 68 kurye hayatını kaybetti. Bunların 23’ü İstanbul’da yaşamını yitirirken, İstanbul’un en az 16 ilçesinde moto kurye ölümü tespit edildi.

Elde edilen veriler doğrultusunda yaşamını yitiren moto kuryeler illere göre şöyle: İstanbul: 23, İzmir: 7, Ankara: 5, Kocaeli: 4, Antalya: 3, Mersin: 3, Manisa: 3, Iğdır: 2, Aksaray: 1, Aydın: 1, Batman: 1, Bingöl: 1, Bursa: 1, Diyarbakır: 1, Düzce: 1, Elâzığ: 1, Gaziantep: 1, Isparta: 1, Karabük: 1, Kayseri: 1, Konya: 1, Ordu: 1, Sakarya: 1, Tekirdağ: 1, Van: 1, Yalova: 1.

Restoran kuryesi ya da esnaf kurye olmak fark etmiyor

Raporda esnaf kuryeliğin de restoran kuryelerinde olduğu gibi  güvenli ve güvenceli bir çalışma yaşamı sağlamadığı vurgulanırken, 2023 yılında hayatını kaybeden esnaf-kurye sayısının “mahalle arası” diye tabir edilen restoranlarla neredeyse aynı seviyeye geldiği belirtildi. "Ne kadar paket atarsan o kadar getirisi olan bir sistem" olarak esnaf kuryeliğin, kuryeler tarafından “kurtlar sofrası” olarak tasvir edildiği aktarıldı. Esnaf kuryelikte 10-12 hatta 14 saate kadar uzayan çalışma saatlerinin, prim ve bonusları yakalamak için zamanla yarışan kuryelerin zor çalışma koşullarına mahkûm edildiği aktarıldı. 

Raporda esnaf kurye olarak çalışırken yaşamını yitiren kuryelerin çoğunluğunun Yemek Sepeti, Trendyol Go, Fiyuu Tıkla Gelsin’den olduğu bilgisi verildi.