Bu bir isyan!

Akademisyenlerin kurduğu 'Başka Bir Okul Mümkün Derneği', çocukların yaratıcılıklarını ve özgüvenlerini besleyen, onlara alan açan bir eğitim anlayışını hayata geçirmeyi hedefliyor.

‘Butik okul açmak değil derdimiz. Biz eğitimin kamusal bir hak olduğunu düşünüyoruz ve toplumsal fayda için uğraşıyoruz. Bu uğraşı, kamu politikalarını zorlayacak bir talep olarak okuyabilirsiniz. ‘Ben çocuğuma yeterli eğitim veremiyorum’ diyen bir grup insanın bu işi yapması pekâlâ politik bir talep. Sen ey devlet bunu yapamıyorsun! Sen ey özel okul beni müşteri yerine koyuyorsun. Evet, bu bir isyan!’ diyor Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim görevlisi Ece Öztan. “Canımızın sıkılması yetti. Her şeyi eleştirmekten öteye gidip, artık bir şeyler yapalım dedik”.

İşte bu can sıkıntısı, 2009 yılında çoluklu çocuklu birkaç akademisyen ve eğitimbilimcinin çay, kahve sohbetlerinde devrim niteliğinde bir projeye dönüştü: ‘Başka Bir Okul Mümkün’ (BBOM). Biri Bodrum’da biri İstanbul’da açılacak iki okul, ana sınıfı ile ilköğretim birinci, ikinci ve üçüncü sınıf öğrencileriyle eğitim hayatına yeni bir anlayış getirmeye hazırlanıyor. Projenin mimarlarından Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim görevlisi Burak Ülman, çıkış noktalarının, eğitim sisteminin tek-tip öğrenci yetiştirme, çocukların özgüveninin örselenmesi, çocuklara söz söyleme hakkı verilememesi, yaratıcılıklarını ortaya çıkaramaması, hiyerarşik ve disipliner bir yapısının olması gibi sorunlar olduğunu söylüyor. E bir de para meselesi var: Bir yandan kaynakları kısıtlı devlet okulları, diğer yandan tamamen kâr amacı güden özel okullar. Dahası, içine girdiğimiz ekolojik krizi görmeyen eğitim yapısı…

BBOM’nin yapısı nasıl?
BBOM, öncelikli olarak, alternatif eğitim tekniklerinin kullanıldığı bir eğitim anlayışını ortaya koyuyor. Temel referans noktası çocuklar. Çocukların yaratıcılıklarını ve özgüvenlerini besleyen, onlara alan açan bir eğitim anlayışı benimseniyor. İkincisi, kâr amacı gütmeyen, sadece okulun çarkını döndürecek bir finansman modeli işliyor. Üçüncüsü, öğrenciler ekolojik sıkıntılar hakkında bilinçlendiriliyor. Burak Ülman bu hususu, çocukluğumun karabasanı olan havuz probleminden yola çıkarak anlatıyor: “İki musluk dolduruyor biri boşaltıyor, yani su sonsuz bir varlıkmış gibi gösteriliyor, doldur, boşalt, doldur, boşalt! Soru yağmur sularının toplanması üzerinden kurgulansa, çocuklar açısından önemli bir farklılık oluşur. Veya hız problemlerinde iki araba yolculuk yapıyor, biri A şehrinden çıkmış, biri B şehrinden… Bu iki araba ne zaman karşılaşır diye soruluyor. Arabayı, benzini, egzozdan çıkan karbonmonoksiti normalleştiren sorular bunlar. Bunları trene, bisiklete, yelkene çevirmek bile çocukları ekolojik anlamda bilinçlendirir”. BBOM’nin dördüncü ve son ‘jesti’ ise öğrencilere ‘kendi kaderini kendi tayin etme hakkı’ verilmesi: Sınıf meclisi toplantılarıyla başlayan pazartesiler... Yani öğrenciler kendilerini ilgilendiren bütün kararlarda bizzat aktör. Ve üstelik bu toplantılarda kararlar oy çokluğu ile değil uzlaşmayla alınacak. BBOM koordinatörü Feyza Eyikul, “Okulu açtığımızda ilk yıl yaşları küçük öğrencilerimiz olacak, dolayısıyla çocuklar demokratik teamülleri öğrenerek büyüyecek” diyor.

Buraya kadar okul harika bir dünya gibi duruyor. Ama çocuk dışarıdaki sert ve antidemokratik hayatla nasıl çarpışacak diye merak ediyor insan. Burak Ülman, “Okul, hayatın içinden olacak. Hayat bilgisi dersini bir gün pazarda, bir gün ormanda, bir gün çiftlikte yapacaklar. Hayatın içine girecek çocuk. O zaman toplumsallığın realitesiyle karşı karşıya kalacak” dedikten sonra Feyza Eyikul ekliyor: “Okul sadece ders işlenip sınava girilen bir yer olmayacak. Velilerin de dâhil olduğu hafta sonu aktiviteleri olacak”.

Çocukların eğitiminde en zorlanacağınız konu ne olabilir diye soruyorum, demokratik yönetim, derslerin başka türlü işleyişi, öğrencilerin birer özne olduğu bir sürecin başta insanları biraz itebileceğini söylüyorlar. Bu noktada Ece Öztan, Almanya’dan bir örnek sunuyor: “İlk zamanlar sınıf meclislerinde bir konu olduğunda öğrencilerin hepsi karşı tarafı suçluyor. Karşındakini eleştirme özgürlüğü bu... Fakat süreç içerisinde bir bir gözleniyor ki bir kırılma anı geliyor ve öğrenciler cümlelerine özeleştiriyle başlıyor: ‘Ben geçen hafta bu konuda eksiktim, kabul ediyorum’ gibi sözleri sarf ediyor”. Cemaatleşmeyi tehlikeli bulduklarını da ekleyen Öztan, “Her yaşam tarzına göre bir okul, bir site var. Dolayısıyla bir ortaklık kalmıyor, halbuki herkesle ilişki kurmak gerekli” diyor ve ekliyor: “Asgari koşullarımız elimizden alınıyor. Türkiye’ye özgü katmanlanan muhafazakârlık ve milliyetçilik biçimlerini üst üste eklediğinizde kimsenin kimseye değmediği, herkesin kapalı kutular içinde yaşadığı bir dünya oluşuyor. Bu çok tehlikeli bir durum, dolayısıyla BBOM’de cemaatleşmeye, içe kapanmaya izin yok! Sosyal, siyasal veya finansal anlamda her türlü kesimden öğrencimiz olacak. Ve bu öğrenciler farklılıklarıyla bir arada yaşamayı öğrenecek” diyor.

İstihdam politikaları
Feyza Eyikul, “Nasıl her tip öğrenciye kapımız açıksa, istihdam için de aynısı söz konusu” diyor. “Hatta belli dezavantajlı gruplara avantajlar sağlanacak, bir diğer deyişle pozitif ayrımcılık uygulanacak. Örneğin öğretmenlerin başvurularında kesinlikle yaş, cinsiyet, memleket gibi kriterler yer almayacak. Çünkü biz ayrımcılığı yeniden üretmekten kaçınıyoruz”.

Bu okul mümkün
Kâr amacı gütmeyen ve kendi kendine yeterliliği amaçlayan,
Çocukların yaratıcılık ve özgüvenlerini besleyen,
Çocukların ekolojik sıkıntılar hakkında bilgilendirildiği,
Başta çocuklar olmak üzere okulun tüm bileşenlerinin karar alma süreçlerine katıldığı bir okul mümkün...

Nasıl destek olabilirsiniz?
Eğer dilerseniz, Başka Bir Okul Mümkün Derneği’ne gönüllü olarak katılıp, finans ve mekân konusunda destek olabilir veya bağışta bulunabilirsiniz. Printer, laptop, kara tahta, artık gönlünüzden ne koparsa gönderebilirsiniz. Haydi gelin hep birlikte Başka Bir Okul’u mümkün kılalım! Var mısınız?
www.baskabirokulmumkun.net
[email protected]
facebook.com/baskabirokulmumkundernegi