Raporda sivil toplum örgütlerinin ve temel hak savunucularının çalışmalarının AB Temel Haklar Şartı'nın pratikte uygulanması için kritik önemde olduğu ve sivil alandaki aktörleri desteklemek için içinde bulundukları ortamın iyileştirilmesi de dahil olmak üzere daha fazla çaba sarf edilmesi gerektiği söylendi.
Avrupa Birliği ve üye devletlerin "STÖ'lerin ve hak savunucularının rollerini tanımalı, onların harekete geçmesini sağlamalı, ulusal ve AB politikalarının karar alma süreçlerine ve uygulanmasına anlamlı bir şekilde dahil olabilmeleri için koşulların yerinde olduğundan emin olmalıdır." denildi.
Yıllık raporda, üye devletlerin ve Avrupa Birliği'nin ulusal insan hakları, eşitlik ve ombudsman kurumlarının sivil toplum örgütlerini ve hak savunucularını desteklemek için neler yaptığına bakılıyor.
Kriz zamanlarında sivil toplum örgütlerinin ve hak savunucularının önemi ortaya çıkıyor
Raporda, özellikle kriz zamanlarında, sivil toplum örgütlerinin ve hak savunucularının temel hakları korumak ve geliştirmek için ne kadar önemli olduğu son olaylarda yeniden görüldü denildi.
STÖ'lerin acil durumlarda üye devletlerdeki kamu kurumları ve doğrulama kuruluşlarıyla iş birliği içinde dezenformasyonla mücadelede kilit rol üstlendiği de söylendi.
Raporda sivil toplum örgütlerinin ve hak savunucularının Ukrayna'da yaşanan savaşta, dezenformasyona karşı etkili oldukları, savaştan kaçan insanlar için destek seferber ettikleri ve yaşananları belgeledikleri söylenirken, bunların yanı sıra kadınlar, çocuklar, engelliler, LGBTİ+'lar ve Romanlar gibi belirli grupların ihtiyaçları hakkında hayati bilgiler aktarmada etkili olduğu aktarıldı. STÖ'lerin ve hak savunucularının Ukrayna savaşı nedeniyle yerinden edilen ve üye devletlere kaçmak zorunda kalan kişilere destek verdiği, kayıp çocukları aileleriyle buluşturmak için özel bir hizmet kurduğu da belirtildi.
Koruyucu önlemlerin iyileştirilmesi gerekiyor
Raporda birçok üye devletin sivil toplum örgütlerini ve hak savunucularını koruyan önlemlere sahip olduğu belirtilirken, bazı üye devletlerin de ulusal eylem planları ile bu desteği iyileştirdiği aktarıldı.
Avrupa Komisyonu'nun gazetecilerin korunmasını iyileştirmek için bir dizi adım attığı da not edildi. Bunlarla birlikte Avrupa Birliği genelinde korumanın iyileştirilmesine ihtiyaç duyulduğu da söylendi.
"Rakamlar, kuruluşların %61'inin 'güvenli alanlarını' sınırlayan engellerle karşılaştığını, %43'ünün ise çevrimiçi (%19) dahil olmak üzere sözlü (%43) ve fiziksel saldırılarla (%15) karşılaştığını gösteriyor."
Raporda kaynak eksikliğinin de sivil toplum örgütleri -özellikle temel haklar üzerinde çalışanlar- için sorun olmaya devam ettiği belirtildi. Raporda 2021-2027 bütçesinde temel hakları koruyan projeler için 1,55 milyar Euro ayrıldığı ve bu miktarın ise şu ana kadarki en büyük destek olduğu belirtildi.
AB genelinde azınlıklara ve savunmasız gruplara yeterince danışılmıyor
Raporda birçok üye devletin mevzuat hazırlarken sivil toplum örgütlerine ve hak savunucularına danıştığını (kamuoyuna açık istişareler gibi) yoluyla danıştığını aktarıldı. Diyalog için özel platformlar ve ağlar gibi kalıcı kanallar oluşturan birkaç üye devlet örneği olduğu da söylendi.
Ancak açık istişareler hakkında bilgi veya bunlara erişime ilişkin açık yönergelerin her zaman mevcut olmadığı, sivil toplum örgütleri ve hak savunucuların ulusal düzeyde dahil edilmelerinin önünde çeşitli engeller olduğu, AB genelinde azınlıklara ve savunmasız gruplara ise yeterince danışılmadığı da not düşüldü.
Rapordan notlar şöyle;
“Raporu hazırlamak için yapılan istişarede, kuruluşların yarısından fazlası (%53) yetkililerle ‘katılım ve işbirliği' konusunda engeller olduğunu bildirdi.”
“Önemli sayıda kuruluş (%30) daha genel olarak sivil diyaloğun önünde engellerle karşılaştıklarını belirtmiştir.”
Rapor neden önemli?
Avrupa Komisyonu rapordaki bulguları temel alarak, AB'nin sivil toplum örgütlerini ve hak savunucularını koruma, destekleme ve yetkilendirme rolünü nasıl daha fazla geliştirebileceğine odaklanacağı bir dizi seminer düzenleyecek. Seminerlerdeki tartışmaların sonuçları ise 2023'te bir Avrupa üst düzey yuvarlak masa toplantısında sunulacak.
Raporun tamamını okumak için: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_7521