Hazırlanan raporda, AB Üye Devletleri ve Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Sırbistan'da insan hakları alanında çalışma yürüten sivil toplum örgütü ile yürütülen çalışma kapsamında masa başı araştırması, odak grupları ve mülakatdan elde edilen bulgular yer alıyor. Yaklaşık 400 STÖ’nün katkısıyla hazırlanan rapor sivil toplumun karşılaştığı zorlukları vurguluyor.
Raporda yer alan örnekler arasında stratejik davalar ve denizde göçmen arama ve kurtarma faaliyetlerine katılanlara ya da hassas grupları temsil edenlere karşı açılan davalar da yer aldı. Sivil toplumun finansmanına da değinen raporda ayrıca sivil toplumu engelleyen zorluklar ve son dönemde meydana gelen değişiklikler ele alındı.
AB ve üye devletler sivil toplumun insan haklarını korumasını kısıtlayan yasa ve çabalara karşı durmalı
Raporda kısıtlayıcı yasaların, sivil toplum örgütlerinin insan haklarını korumasını engellemeye devam ettiği vurgulanırken, bilgi edinmede veya politika diyaloğuna katılmada zorluklarla karşılaştığı belirtildi. Raporda buna ek olarak bazı durumlarda, yasal değişikliklerin daha fazla toplanma özgürlüğü, sivil toplum için daha az bürokrasi veya muhalifleri susturmak için stratejik davaların kullanımını azaltma çabaları gibi iyileştirmelere yol açtığı söylendi. Raporda AB ve üye devletlerin sivil toplumun insan haklarını korumasını kısıtlayan yasa ve çabalara karşı durması tavsiyesinde bulunuldu.
Üye devletler sivil toplum çalışmalarını suç kapsamına almamalı
Sivil topluma yönelik tehdit ve saldırıların devam ettiği söylenen raporda, bazı politika alanlarının daha düşmanca bir hal aldığı ve insan hakları savunucularının da daha da kötüleşen gözdağı ile karşı karşıya kaldığı not edildi. Raporda göç, LGBTIQ+ ve kadın hakları alanında çalışan STÖ’lere tehdit ve saldırılar örnek olarak yer aldı.
Raporda "sivil topluma karşı işlenen suçlar rapor edilmeli ve uygun şekilde kayıt altına alınmalı, soruşturulmalı ve kovuşturulmalı" denilirken, AB’nin de sivil topluma yönelik saldırıları izlemek ve bunlara karşı harekete geçmek için merkezi bir sistem kurması düşünülebilir önerisi yapıldı. Yine raporda üye devletlerin sivil toplum çalışmalarını suç kapsamına almaması gerektiği söylendi.
Sivil toplum çalışmalarının tümünü kapsayan uzun vadeli finansman sağlamalı
Raporda finansman eksikliğinin sivil toplum için bir kısıt olmaya devam ettiği belirtildi. Bununla birlikte bağışçıların fonlarını kapasite geliştirme ve savunuculuk faaliyetlerini destekleyecek şekilde ayarlamaya başladığı not edildi. Raporda AB’de sivil toplum fonlarının artırdığı söylenirken, AB ve üye devletler “sivil toplum çalışmalarının tümünü kapsayan uzun vadeli finansman sağlamalıdır” denildi.
Finansman ve teknik destek sivil toplumun politika yapım sürecine katılımını artıracak
Raporda bazı üye devletlerin sivil toplumla iş birliği ilkesini güçlendirdiği, ancak bunun düzensiz ve geçici olmaya devam ettiği vurgulandı. FRA’ya göre AB kılavuz ilkeleri iş birliğini daha iyi resmileştirebilir. Finansman ve teknik destek de sivil toplumun politika yapım sürecine katılımını artıracaktır.
Raporun tamamını İngilizce olarak okumak için: https://fra.europa.eu/en/publication/2023/civic-space-2023-update?page=1#read-online