21 Şubat Dünya Anadil Günü

UNESCO'nun dünya dil atlasına göre;  Türkiye'de konuşulan 15 dil yok olma tehlikesi ile karşı karşıya, 3 dil ise çoktan yok olmuş.

Her iki haftada bir dünyada bir dil yok oluyor. UNESCO, 21 Şubat Uluslararası Anadil Günü’nde bu soruna dikkat çekmek istiyor. BM Eğitim, Kültür ve Bilim Örgütü UNESCO’nun dil atlasına göre şu an dünya genelinde konuşulan yaklaşık 6 bin dilin yarısı yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Kaybolan her dille birlikte bir kültür de yok oluyor.

21 Şubat Uluslararası Anadil Günü, 2000 yılından bu yana UNESCO tarafından linguistik ve kültürel çeşitliliği ve çok dilliliği desteklemek amacı ile kutlanıyor.

Uluslararası Anadil Günü’nün temeli ise 1952 yılında Pakistan’ın, Urdu dilinin Bangladeş halkının da resmi dili olduğunu deklare etmesinden kaynaklanan Bengal Dil Hareketi oluşturuyor. Bu gün daha önceleri de Bengal Dili Hareketi için Bangladeş polisi ile çatışan Bangladeşli üniversite öğrencilerinin öldürülmesinin yıldönümü olarak kutlanmaktaymış.

UNESCO'nun dil atlasında 2 bin 474 dil, adı, konuşulduğu bölge ve yok olma tehlikesine göre listelenmiş. Bu listede özellikle 1950’li yıllardan bu yana olmak üzere çoktan yok olmuş 230 dili bulmak mümkün.

Atlasta Türkiye'de konuşulan 15 dilin yok olmanın eşiğinde, 3 dilin ise çoktan kayıp olduğu belirtiliyor. Buna göre ölen diller şöyle: Kapadokya Yunancası olarak da bilinen Ürgüpçe, Türkiye’nin bir zamanlar doğusunda ve Suriye’nin kuzeydoğusunda konuşulmuş olan Mlahso dili ile Kafkas dillerinden Ibıhça. Dil atlasında, esas olarak Siirt'in Pervani ilçesinde konuşulan Hertevin dili ise hâlihazırda en fazla yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan dil olarak gösterildi. Atlasta yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan diğer diller şöyle: Gagavuzca (Edirne) Ladino ya da diğer adıyla Yahudi İspanyolcası (İstanbul Balat, Hasköy) Turoyo (Mardin Midyat) Abazaca Homşetsi (Hemşince) Lazca NPontus lehçesi (Rumca) Romanca (Sinti) Abhazca Çerkezce.

Dünya Anadil Günü için Türkiye’de yaşayan ve anadilleri için mücadele eden tüm halklardan ortak mesaj; “Anadilde eğitim hakkı istiyoruz.”

Dünyada 6 bin dil konuşulurken, bu dillerin sadece 300 tanesi resmi dil statüsündeyken, sayısız dil ve kültür yok olurken, yüzlerce dil ve kültür de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Türkiye’de, resmi dil dışında 34 dil konuşulurken, bu dillerin 18’i yakın gelecekte yok olma tehlikesi ile karşı karşıya.
Bir lisan bir insan, bırakın isteyen istediği dili konuşsun. Ana dilde yayın yapan devlet televizyonunu (trt-şeş) açtıysanız ana dilde eğitim iznini de verin ama devletin 1 resmi dili olsun.

Bu arada son zamanlarda ‘’Ana dilde eğitim ana sütü gibi helal’’ siyasi söylemi için herhangi bir çaba sarf ediliyor mu ?  soruyu sordum cevabı da ben vereyim: HAYIR.

Merak edenler için UNESCO’nun dil atlası:

http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/