Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) İzmir’de sürdürülebilir kentsel gelişim çerçevesinde kamusal alanlarda hızlı, düşük maliyetli ve etkili müdahalelerle mekânsal iyileştirmeler yapmak anlamına gelen ‘taktiksel şehircilik’ uygulamaları ile yenilenen alanlar 22 Ağustos 2022 Pazartesi günü saat 18.00’de İzmir’in Tersane bölgesinde düzenlenecek iki ayrı törenle halkın kullanımına açılıyor.
UNDP’nin, Japon Hükümeti’nin finansal desteğiyle, Karşıyaka Belediyesi ve Japon tasarım firması Sotonoba iş birliğinde yürüttüğü çalışmalar, kent içinde atıl kalmış veya eksiklikleri bulunan kamusal alanların yenilikçi çözümler ile iyileştirilmesini ve potansiyellerinin artırılmasını hedefliyor.
Farklı ölçeklerde ve coğrafyalarda tekrarlanabilir örnek bir model oluşturmayı hedefleyen bu girişim, Karşıyaka’nın Tersane bölgesindeki iki alanda uygulandı. Mekân-yapma uzmanlarından oluşan Japon tasarım ekibi Sotonoba, mahalledeki saha ziyaretlerinde yapılan analizleri, alanların mevcut dokularını ve mahalle sakinleri ile yapılan anketleri yorumlayarak bulgularını konsept tasarımlarına yansıttı.
Müdahalelerden biri, alanda sayısı oldukça fazla olan sokak kedilerinin barınma ve sağlık sorunlarına çözüm bulmayı ve mahalle sakinleri için de keyifli bir alan yaratmayı; diğeri ise yeşil niteliğini kaybetmiş bir cep parkının yeniden aktive edilerek ilgi çekici bir dinlenme ve sosyalleşme mekânına dönüşmesini amaçlıyor. Projede Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan 11 (Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar), 12 (Sorumlu Üretim ve Tüketim), 13 (İklim Eylemi), 16 (Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar) ve 17 (Amaçlar İçin Ortaklıklar) numaralı Amaçlar desteklendi.
“Kamusal alanlar, fiziksel mekânlar olmanın yanı sıra, dayanışma, sosyalleşme ve birlikte üretme gibi yaşamsal etkileşimleri mümkün kılıyor.” diyen UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı Keşif Yöneticisi Gökçe Tuna, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu alanların tasarım ve yapım aşamalarında alışılmış yöntemlerden uzaklaşıp yenilikçi uygulamalara yer vermek, hem belediyelere hem de vatandaşlara şeffaflık, ortak karar verme ve sürdürülebilirliği sağlama gibi alanlarda somut fırsatlar sunuyor. Girişimimizde ortaya çıkan faydaları görünür kılmaya ve tüm ülkeye yayılması için örnek modeller oluşturmaya çalışıyoruz.”
Günümüzde kentler, dünya nüfusunun yarısından fazlasına ev sahipliği yapıyor ve bu oran, tahminlere göre 2050 yılına gelindiğinde yaklaşık yüzde 70’e ulaşacak. Giderek daha kompleks sistemler haline gelen kentler, sosyal, ekonomik ve ekolojik olarak kilit nokta olma özelliği taşıyor. Yaşamın merkezi olan kentleri daha kapsayıcı, güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir kılmak ise yerel yönetimler, bütün kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve vatandaşların katılım göstermesi ile mümkün olacak.
“1980’lerde doğudan batıya göçle başlayan hızlı kentleşme, İzmir’de plansız ve çarpık gelişen yoğun bir kent dokusunun oluşmasına neden oldu.” diyen Karşıyaka Belediyesi Kentsel Tasarım Müdürü Özlem Şenyol Kocaer, şöyle devam etti: “İzmir Karşıyaka’da en küçük bir kamusal alanın dahi değerli olduğu Tersane Mahallesi’nde iklime dirençlilik, taktiksel şehircilik ve vatandaş katılımı konularını kapsayan bir kamusal alan dönüşümü sürecinin paydaşı olmak, belediyemiz açısından çok değerli. UNDP Türkiye ile hızlı ve etkin bir işbirliği ile hayata geçirdiğimiz bu girişimi ilçenin altyapı eksikliği olan diğer mahallelerinde de örnek bir dönüşüm modeli olarak uygulamayı hedefliyoruz.”
Yereldeki vatandaşların katılımıyla hayata geçirilen bu taktiksel şehircilik müdahaleleri ile, ilgili kamusal alanların mevcut fonksiyonlarının güçlenmesi ve kullanım oranlarının artması bekleniyor. İzleme ve değerlendirme çalışmaları tamamlandıktan sonra, ilgili alanlarda yapılan müdahalelerin bir modele dönüşmesi ve Karşıyaka başta olmak üzere Türkiye’nin diğer yerlerinde de uygulanarak yaygınlaştırılması amaçlanıyor.
Fotoğraflar için bu linki ziyaret edebilirsiniz.