Türkiye'de koronavirüs salgını koşullarında bakım ekonomisinin durumunu ele alan, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının (UNDP) desteğiyle İstanbul Teknik Üniversitesinden (İTÜ) ekonomi profesörü İpek İlkkaracan ve Ankara Üniversitesi'nden Emel Memiş'in KONDA ile yürüttüğü saha araştırmasının sonuçlarına göre karantina koşullarında kadınlar ve erkeklerin ücretsiz iş yükü arttı.
Araştırmanın sonuçlarına göre, COVID-19 döneminde çalışma yaşamının mekânsal organizasyonunda yaşanan değişimler, ev ve bakım işleri ile ilgili emek ihtiyacında artışa yol açtı. Erkeklerin yaklaşık dört katı ücretsiz iş yapan kadınlar, gerekli emek ihtiyacının büyük bölümünü karşıladı.
Pandemide okulların kapanması, hane tüketim mallarına ve ev ve bakım hizmetlerine talebin artması, hane içi emekte görülmemiş bir artışa neden olurken, erkeklerin yaklaşık dört katı ücretsiz iş yapan kadınlar, bu yükün çoğunu üstlendi. Kadınların toplam iş yükü de (hem ücretli hem de ücretsiz çalışmayı kapsar şekilde), erkeklerin iş yükünden daha fazla oldu.
Öte yandan, araştırma erkeklerin ücretsiz çalışmaya ayırdıkları zamanın da önemli düzeyde arttığını gösteriyor. Salgın döneminde evden çalışmaya başlayan erkekler, ücretsiz çalışmaya, küresel salgın öncesinde ayırdıklarına göre beş kat daha fazla zaman ayırdı. Bu çarpıcı artış, ücretsiz işin toplumsal cinsiyet temelli dağılımını değiştirme potansiyeli taşıyor.
Ücretli çalışma bakımından, kadınların yaklaşık iki katı kadar erkek, küresel salgın nedeniyle iş ve gelir kayıpları yaşadıklarını ifade ediyor. Bunun muhtemel nedeni, kadınların salgın döneminde işlerini büyük ölçüde korumuş olan temel işçiler arasında nispeten daha yoğun olması. Kadınların ücretli izne erişimi daha az, ancak evden çalışmaya geçme olasılıkları erkeklere göre yaklaşık iki kat fazla.
Araştırmanın, Türkiye’de küresel salgın koşullarında ücretli ve ücretsiz çalışma alanında toplumsal cinsiyet temelli eşitsizliklere ilişkin bulguları, UNDP Araştırma Notu’nda daha geniş biçimde açıklanıyor.
Anket bulgularına ilişkin araştırma notu aynı zamanda bakım işlerini bir yandan azaltan, diğer yandan da kadınlar ve erkekler arasında yeniden ve daha adil biçimde dağıtan orta ve uzun vadeli politika önlemleri içeren iki kollu bir yaklaşım öneriyor.
Notta, hem kadınlar hem de erkeklerin iş-yaşam dengesini sağlamak için, işgücü piyasası düzenlemeleri yapılarak, işyerlerinde aile dostu politikalar ve uygulamaların (örneğin bakım izni, uzaktan çalışma, esnek aile dostu iş programları ve saatleri) geliştirilmesinin vazgeçilmez önem taşıdığına dikkat çekiliyor.
Ayrıca, eğitim ve sağlık hizmetleri yanında, çocuk, yaşlı, hasta ve engelli bakım hizmetlerine erişimin genişletilmesi büyük önem taşıdığı belirtilirken mevcut küresel salgın örneğindeki gibi beklenmedik sarsıntılar karşısında hizmet sunum sistemlerinin dayanıklılığını da artırmak gerektiğini not edildi.
Önerilen politikalarının uygulamaya konulması için, yerel ve ulusal düzeyde ihtiyaç duyulan mali kaynakların tahsis edilmesinin gerekli olduğu da belirtilirken, "ekonomiyi canlandırıcı harcama programları, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme yaklaşımıyla ve krizden sonra güçlü bir toparlanma sağlamada, bakım işlerinin hayati önemi dikkate alınarak tasarlanmalı" denildi.
İlgili Dosyalar:
- BAŞLIK YOK [PNG] [218.42K]