Mülteci-Der’den Mardin’de Mülteci Hakları Semineri

Mültecilerle Dayanışma Derneği (Mülteci-Der), Avrupa Birliği destekli CARE Projesi kapsamında 17 Aralık 2012 tarihinde Mülteci Hakları Eğitim Semineri düzenledi. Mülteci-Der ekibi, toplantı öncesinde 15-16 Aralık tarihlerinde, Türkiye’de iltica prosedürüne girmiş mülteci ve sığınmacıları, barındıkları binalarda ziyaret ederek mevcut durumu gözlemlemiştir. 

Ocak 2012 tarihinde başlamış olan CARE Projesi kapsamında düzenlenen Mülteci Hakları Eğitim Seminerlerinin en önemli amacı, Türkiye’de iltica prosedürüne girmiş mülteci ve sığınmacıların sorunları hakkında bilgilendirme yaparak; çözüm üretebilmek adına bir yerel koordinasyon grubu kurulmasını teşvik etmektir. Bu bağlamda Mardin’de de gerçekleştirilen toplantı ve öncesindeki kısa alan çalışması ile mevcut durum gözlemlenip, kamu ve sivil toplum kuruluşlarından gelen katılımcılara sunulmuş; ortak eylem planları üzerinde tartışılmıştır.

17 Aralık 2012 tarihinde Mardin’de gerçekleştirilen toplantıya 50’ye yakın sivil toplum ve kamu kuruluşları temsilcisi katılım göstermiştir. Toplantıya katılım gösteren Mardin Vali Yardımcısı Sayın Müfit Gültekin, toplantı organizasyonunda da Mülteci-Der ekibine büyük destek sağlamıştır.  

Toplantı sırasında, Mardin’de iltica prosedürüne girmiş mülteci ve sığınmacıların sayısının 162 olduğu Vali Yardımcısı tarafından dile getirilmiştir. Aynı şekilde Vali Yardımcısı, Vali Sayın Turhan Ayvaz’ın yönlendirmesi ve desteği ile Afgan mültecilere sağlanacak yardımların koordinasyonu için Valilikte bir birim kurulduğunu belirtmiştir. Mülteci-Der ekibinden gelen öneri ile bu birimin STK Platformu ile birlikte çalışması gündeme gelmiş; her iki taraf bu konuda olumlu görüşlerini iletmişlerdir.

Toplantıda Mardin’de halkın sınırın Suriye tarafındaki topraklardaki insanlarla yakın akrabalık ilişkileri olduğu ve Suriye’deki insani kriz ve çatışmalar nedeniyle sınırı geçip Mardin’deki yakınlarının yanına gelen çok sayıda Suriyeli mültecinin bulunduğu ifade edilmiştir.  Bu insanların önemli bölümü Türkiye’ye pasaportsuz geldikleri için ikamet tezkeresi alma imkanına sahip değillerdir. Gerek kamplardaki kolay olmayan yaşam koşulları ve kamplarda yer kalmaması gerekse akraba yanında kalmayı tercih etmelerine rağmen yasal girişleri olmadığı için ikamet tezkeresi alma imkanına sahip olmamalarından dolayı, bu mültecilerle ilgili demografik bilgiler resmi rakamlara yansımamaktadır. Bu şartlar altında Mardin’de bulunan, resmi rakamlara yansımayan çok sayıda Suriyeli mültecinin olabileceği ifade edilmiştir.  Bu durum, Suriyelilerin yaşadıkları sorunlar, kayıt yaptıramayan veya kamplara gitmeyen/gitmeyi tercih etmeyen önemli sayıda Suriyelinin olduğunu göstermesi açısından önemlidir. Akrabalarının yanında ikamet eden Suriyeli sığınmacıların haricinde, Nusaybin’de kent çöplüğü yakınına kendilerinin oluşturdukları fiili çadırkentte de yaşayan Suriyeli sığınmacılar olduğu dile getirilmiştir. 

Bir süre önce esas olarak kentteki Suriyeli mültecilere yönelik çalışmalar yapmak üzere 42 tane sivil toplum kuruluşunun bir araya gelerek Suriyeliler Platformu oluşturduğu öğrenilmiştir. Bu Platformun şimdiye kadar şehirdeki Suriyeli olmayan sığınmacılara dair çalışma yapmadığı; ancak bu toplantıdan sonra çalışmalarının kapsamına Suriyeli olmayan mülteci/sığınmacıları da alacağı ifade edilmiştir. Farkındalık arttırılması bağlamında önemli gördüğümüz bu gelişmeye ek olarak, STK platformundan haberi olmayan, toplantıya katılım göstermiş diğer sivil toplum temsilcileri de platforma dahil olma iradelerini platform temsilcileri tarafından olumlu karşılanmıştır. 

Toplantı, Mardin Valiliği internet sayfasında ve bazı ulusal ve yerel gazetelerde yer bulmuştur. Linkler aşağıdadır:

• http://www.mardin.gov.tr/web/mardinvaliligi/haberdetay.asp?id=3104&kategori=HABERLER
• http://www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action;jsessionid=DEDBF8EBDA879C0F36ECAB5108197EB5?newsId=2031444&columnistId=0
• http://www.tnthaber.net/mardinde-multeci-haklari-semineri.html
• http://www.mansettekiler.com/mardinde-multeci-haklari-semineri-duzenlendi-237053h.htm

Mardin’de Yaşayan Mültecilerin Durumu

Mülteci-Der ekibi, 17 Aralık 2012’de gerçekleştirilen toplantı öncesinde mülteci ve sığınmacıları ziyaret ederek, sorunlarını dinlemiştir. 

15-16 Aralık tarihlerinde mülteci ve sığınmacılar ile görüşen Mülteci-Der ekibinin gözlemleri aşağıdaki gibidir:

• Belirtildiği üzere, çoğu Afgan uyruklu 25’den fazla sığınmacı aile yıkılmak üzere boşaltılmış sağlık personeli lojmanlarında yaşamaktadırlar. Bu binalarda yaşayan mültecilerden kira ve barınma masrafları (elektrik, su ve ısınma) alınmamaktadır.
• Lojmanların dışında kendi imkanları ile ev kiralamış 6 Afganistanlı aile bulunduğu söylenmiştir. Vakit darlığından ötürü, Mülteci-Der ekibi bu ailelerle görüşme imkanı bulamamıştır.
• Sağlık lojmanlarında barınan mülteci sığınmacıların, günlük hayatta ihtiyaç duydukları temel eşyalar açısından en acil eşyaların temin edildiği dairelerde 3-4 aile bir arada yaşamaktadırlar. Eşyaların genelde yardımlarla edinildiği tarafımıza söylenmiştir. Bu dairelerde birer mutfak ve tuvalet bulunmaktadır.
• Sağlık lojmanlarında yaşayan mülteci ve sığınmacılar, en büyük sorunlarından birinin odayı veya evi paylaşan kişi sayısının çokluğu olarak belirtmişlerdir. Çok sayıda çocuğa sahip aileler, başka bir aile ile paylaşımlı olarak bir dairede yaşarken; yalnız kadınlardan birinin de bir aile ile aynı odada kaldığı tarafımıza sorun olarak iletilmiştir.
• Barınma konusunda bir diğer sıkıntı olarak da SYDV tarafından alınan kömürlerin elverişsiz olması ve dolayısıyla son günlerde ısınma sorunu yaşadıkları belirtilmiştir.
• Aynı şekilde sığınmacılar arasında çalışma oranının düşüklüğü ve iş bulmada zorluklar da mültecilerin dile getirdiği en büyük sorunların arasında yer almaktadır. İş bulma konusunda yaşanan sıkıntılar dil bilmeme, düşük ücretler ve iş piyasasının sınırlılığına bağlı olduğu mülteci ve sığınmacılara tarafından dile getirilmiştir. Bazı durumlarda ücretlerini daha alamayan sığınmacılar olduğu ve bu durumun da güvensizlik ortamı yarattığı söylenmiştir.
• Mülteci ve sığınmacı çocukların eğitim görebildikleri, sağlık hizmetlerinden büyük ölçüde ücretsiz yararlandıkları tarafımıza iletilmiştir. Ancak çocukların, lojman, giyim-kuşam ve okula ulaşım koşulları nedeniyle sık sık hastalandığının da altı çizilmiştir.
• Ayrıca, bazı bulaşıcı hastalıklara rastlandığı; hasta olan kişilerin diğerleriyle pek çok şeyi paylaştığı ve dolayısıyla hastalıkların yayılma riski olduğu dile getirilmiştir.
• Mülteci ve sığınmacıların sorun olarak dile getirdikleri bir başka konu ise tercüman bulma zorluğudur. Kendi aralarından Türkçe bilen bazı sığınmacılarının zaman zaman tercüme için görev aldıkları ancak bu durumun da bazı meselelerde tercümanların tarafsızlığı sorununu gündeme getirdiği dile getirilmiştir.
• Mülteci ve sığınmacıların Mardin yerelinde ayrımcılığa uğramadıkları, mülteci ve sığınmacılar tarafından dile getirilmiştir.