Etkiniz Avrupa Birliği Programı’nın desteğiyle yürütülen Medyada Engelli Kadınlara Yönelik İnsan Hakları İhlallerinin İzlenmesi başlıklı çalışmada Türkiye medyasından 5 gazete, 3 haber sitesi ve 3 televizyon kanalı geliştirilen özgün göstergelerle 2022 yılı boyunca izlendi.
Çalışmada engelli kadınlar ve kız çocuklara dair veya engelli kadınlar ve kız çocukların yer aldığı 94 haber ve 6 TV ana haber bülteni kapsayıcılık, erişilebilirlik ve toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında analiz edildi.
Medyanın engelli kadın ve kız çocukları belli bir açıdan gördüğünü ve kalıp yargılarla gösterdiğini ortaya koyan izleme çalışması engelli kadınların birey olarak görünmez ve önemsenmezliğinin yanı sıra medya aracılığıyla insan haklarının ihlal edildiğine, ayrımcılığa uğradıklarına ve dışlandıklarını gösteriyor.
Çalışmada kalıp yargılardan arındırılmış, engelli kadını veya kız çocuğu haberin nesnesi yerine hak sahibi bir birey olarak ele alan az sayıda sayıda haberin ise başarı hikayelerine odaklandığına dikkat çekildi.
Rapordan öne çıkan başlıklar;
- Engelli kadınlar ve kız çocuklar da bu klişe temsillerin içine sıkıştırılmakta ve hem cinsiyet hem de engellilik bakımından çifte ayrımcılığa maruz bırakılmaktadır.
- Engelli kadınların görünmez olması ihtiyaçlarının, deneyimlerinin, sorunlarının, mücadelelerinin, önceliklerinin, taleplerinin, başarılarının, emeklerinin, kimliklerinin ve maruz bırakıldıkları hak ihlallerinin de görünmemesine neden olmaktadır.
- Engelli kadınların cinsellikleri ve cinsiyetleri yokmuş gibi algılandığı için toplumda, cinsel saldırı veya istismarın haberleştirilmesi okuyucu/izleyicinin çok dikkatini çekiyor; medya kuruluşları da olayın kendisini ve mağdur-özneyi daha çok tık/reyting/tiraj için en kötü biçimde sunuyor.
- Haberlerde görsel kullanımı açısından engelli çocuk annelerinin veya çocuklu engelli annelerin temsil edilme biçimleri toplumsal cinsiyet kalıp yargılarıyla eşleşiyor.
