İklim Krizi, Tarım Politikaları, Tuz Gölü ve sonrasında Flamingolara Ne Oldu?

Tuz Gölü, Türkiye’deki en büyük ikinci ve dünyanın en tuzlu ikinci gölüdür. A sınıfı bir sulak alan olmak ile beraber, kuş varlığı yönünden de Türkiye’nin en zengin göllerinden birisidir ve 1. derece doğal sit alanı olarak tescil edilmiştir. Bütün bunların yanı sıra Tuz Gölü, flamingoların ülkemizdeki en önemli kuluçka alanıdır ve gölün ortasında yer alan dev kuluçka kolonileri bulunmaktadır. Tuz Gölü’nde her yıl ortalama 10 binin üzerinde yeni flamingo yavrusunun dünyaya geldiği bilinmektedir. 

Peki “flamingo cennetinde” flamingo yavruları neden öldü? 

Tuz Gölü, dışarıya akıntısı olmayan kapalı bir göldür ve beslenme kaynakları da son derece zayıftır. Yıllardır, zaten zayıf olan, gölü besleyen su kaynaklarına çeşitli müdahalelerde bulunuldu. Yapılan barajlar, göletler ve çiftçilerin tarlalarını sulamak amacı ile yaptığı bentler Tuz Gölü’nü büyük ölçüde susuz bıraktı. 

“Devlet Su İşleri’nin (DSİ) 2008 yılı verilerine göre Konya Kapalı Havzası’nda 27 bin 140'ı ruhsatlı, 66 bin 808'i kaçak olmak üzere 94 bine yakın yeraltı su kuyusu bulunurken günümüzde kuyu sayısı 140 bine ulaşmış durumda. Bunlardan sadece dörtte biri (yaklaşık 35 bini) belgeli, kalanı ise belgesiz yani kaçak işletiliyor. Bunların ne kadar su tükettikleri, hangi yöntemle sulama yaptıkları ise bilinmiyor. ”¹

İklim krizi bütün bunların nedeni mi?

İklim krizinin korkutucu sonuçlarını her gün yaşadığımız yadsınamaz bir gerçek. Ani hava değişikliklerine, kuraklığa, sellere, afetlere vb. iklim olaylarına dünyanın her yerinde şahit oluyoruz. Tuz Gölü’nde gerçekleşen flamingo ölümlerinin nedenin de sadece iklim krizi yani bu doğrultuda kuraklık olduğu ileri sürüldü. 

İklim krizi tek suçlu değil. 

İklim krizinin sıcaklık artışına, bu doğrultuda kuraklığa neden olduğu bir gerçek ve bunun da Tuz Gölü’nde gerçekleşen susuzluğun nedenlerinden biri olduğunu biliyoruz fakat tek neden iklim krizi değil. 

Sadece iklim krizinin bu yaşananların nedeni olduğuna inanmak; yer altı sularının bilinçsiz, orantısız ve denetimsiz kullanılmasının bu noktada da yanlış tarım ve sulama politikalarının Tuz Gölü’nün susuzluğunun yani flamingo ölümlerinin en önemli nedenleri arasında olduğunu göz ardı etmek kabul edilemez. 

Havzada artan ve devlet destekli sulu tarım ürünleri nedeniyle açılan su kuyuları, kurulan barajlar havzada su oranını son yıllarda neredeyse yarı yarıya azalttı, bunun üzerine eklenen iklim krizi ile beraber Tuz Gölü kuraklığa, Tuz Gölü’nün sakinleri olan flamingolar ve diğer canlılar ise susuzluğa terk edildi. Flamingoların ve diğer canlıların yaşam hakkı, yağışlara ve insanların insafına bırakıldı. 

Peki ne yapmalıyız?

Yanlış tarım ve sulama politikalarının ve iklim krizini ciddiye almamanın sonuçları ortada. Su sadece tüketilecek bir kaynak değil, korunacak bir varlık. Acilen planlı bir tarım politikasının, buna bağlı sulama sistemlerinin oluşturulması şart. Suyun yalnızca insanlar için olmadığı, bütün canlıların hayatlarını sürdürmesi için gerekli, korunması gereken bir varlık olduğunu kabul etmek ve bu kapsamda politikalar yürütmek zorundayız. Sulak alanlarımızı geri getirmeli, insanı, doğayı hep beraber ele alan adımlar atmalıyız. 

Son günlerde yaşam haklarını korumak için (!) çıkartıldığı söylenen Hayvan Hakları Yasası flamingoları neden koruyamadı? Flamingoların ölümüne neden olan kişiler ve kurumlar yargı önünde nasıl hesap verecek ya da hesap verecek mi? Bütün bunların takipçisi olacağımızı ve sürece ilişkin sizleri habersiz bırakmayacağımızı unutmadan söyleyelim. 

¹ 51 STÖ tarafından Tuz Gölü’nde yaşanan flamingo ölümlerine ilişkin gerçekleştirilen basın açıklamasından