Kaos GL Medya İzleme Raporu 2018 Yayınlandı

On yıldır medyada LGBTİ+ temsilini mercek altına alan Kaos GL Derneği, 2018 Medya İzleme Raporu'nu yayınladı. Rapor, 2018’de yazılı basındaki haber ve yazıların yarısının LGBTİ+’lara yönelik önyargıları beslediğini; ayrımcı dil ve nefret söylemi yoğun şekilde kullanıldığını ortaya koydu. 

Derneğin 2018 yılı raporu için araştırmayı Ali Erol, Ali Özbaş, Aslı Alpar, Gözde Demirbilek ve Yıldız Tar yürütürken, bu sene önceki yıllardan farklı olarak, internet medyası ve sosyal medya da yer aldı. Rapor için 2442 metin incenledi. Bu metinlerin yaklaşık yüzde 56'sı ulusal medyadan, yüzde 44'ü ise  yerel medyadan kullanıldı. 

Araştırmanın genel sonucu 2018'de yazılı basında yayınlanan haber, söyleşi ya da köşe yazılarının neredeyse yüzde 50'sinin (1148) hak haberciliği ilkelerine uygun olduğunu ortaya koyarken, sadece 671 haberde LGBT+'lara saygılı habercilik gerçekleşti.

Rapor Türkiye medyasının ayrımcı bir dil kullandığını ortaya koyarken araştırma kapsamında çalışılan 2442 metnin 1130'unda  LGBTİ+'ların temel hakları ihlal edildiği, nefret söylemi ve/veya ayrımcı dil kullanıldığı ya da metinlerin LGBTİ+'lara ilişkin önyargıları besleyen içerik tercih ettiği ortaya kondu. 

Sadece 93 haberde hak ihlallerine karşı mücadele yöntemleri yer aldı

Rapora göre; hak haberciliği kapsamında değerlendirilen 1148 metnin büyük bir çoğunluğunda (671 metin, yüzde 58) sadece LGBTİ+'ların temel insan haklarına saygılı bir habercilikle yetinildiği belirtilirken, haberlerin yüzde 33'ünde (384 metin); yayınlanan bütün haberlerin ise sadece yüzde 16'sında LGBTİ+'ların yaşadığı ayrımcılık, nefret saldırısı gibi hak ihlallerini hak temelli habercilik ilkeleri çerçevesinde görünür kılındı. Sadece 93 haberde bu ihlallere karşı mücadele yöntemlerinden söz edildi.

123 metinde LGBT+ kişi/dernek hedef gösterildi

2018 yılında 782 haber, söyleşi ve köşe yazısında LGBTİ+'lar ayrımcı bir dille temsil edildi. Bu, LGBTİ+'ları konu edinen bütün içeriklerin yüzde 34'ünü oluşturuyor. Bütün metinlerin yüzde 16'sına tekabül eden 383 metinde nefret söylemi tespit edildi. 123 metinde ise LGBTİ+ kişiler ya da dernek, kurum ve kuruluşları hedef gösterilerek nefret suçu işlendi.

 603 metinde (LGBTİ+'ları konu alan metinlerin yüzde 26'sı)  ise lezbiyen, gey, biseksüel, trans ya da interseks olmak "suç" gibi gösterildi.

782 metinde ayrımcı dil ve nefret söylemi 

Hak haberciliği kapsamında değerlendirilmeyen haberlerin yüzde 85’inde (957); haber yoluyla cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği hak ihlaline yol açıldı. 2018 yılında 782 haber, söyleşi ve köşe yazısında LGBTİ+’lar ayrımcı bir dille temsil edildi. Bu, LGBTİ+’ları konu edinen bütün içeriklerin yüzde 34’ünü oluşturuyor. Bütün metinlerin yüzde 16’sına tekabül eden 383 metinde nefret söylemi tespit edildi. 123 metinde ise LGBTİ+ kişiler ya da dernek, kurum ve kuruluşları hedef gösterilerek nefret suçu işlendi.

603 metinde (LGBTİ+’ları konu alan metinlerin yüzde 26’sı) lezbiyen, gey, biseksüel, trans ya da interseks olmak “suç” gibi gösterildi. 381 metinde (yüzde 16) LGBTİ’ler “ahlaksız” olarak işaretlendi. Bu oranlar “sapkınlık”, “hastalık” ve “günah” olarak işaretlenmede ise şöyleydi:

*“Sapkınlık”: 344 metin, yüzde 15

*“Hastalık”: 249 metin, yüzde 10

*“Günah”: 313 metin, yüzde 13

En fazla haber Cumhuriyet'te yayınlandı, Yeni Akit sistematik nefret yaydı 

Yayınladıkları haber, köşe yazısı ve söyleşilerin ayrımcılık, nefret söylemi, önyargı veya LGBTİ'lere yönelik herhangi bir hak ihlali içerip içermediğine bakılmaksızın LGBTİ'leri sayfalarına taşıyan ilk 10 gazete Cum Cumhuriyet, Hürriyet, Yeni Akit, BirGün, Evrensel, Milliyet, Habertürk, Posta, Vatan ve  Şok oldu. LGBTİ+'lar ilr ilgili en fazla haber Cumhuriyet gazetesinde yayınlandı. 

Cumhuriyet gazetesinde 2018 yılında yayınlanan 159 haber, söyleşi ya da köşe yazısının 11 tanesinde LGBTİ+'ların sadece ismi geçti. LGBTİ+'ların metnin konusu olmadığı sadece isim olarak yer aldığı 11 tanesi çıktığında bir yıl boyunca Cumhuriyet gazetesi LGBTİ+'ların yer aldığı, 142'sini hak haberciliği kapsamında değerlendirilen 148 haber, söyleşi ya da köşe yazısı yayınladı.

 Yeni Akit gazetesinde 2018 yılında yayınlanan tamamı LGBTİ+'lara yönelik hak ihlali ve/veya önyargı içeren 111 haber, söyleşi ya da köşe yazısı yayınladı. Yeni Akit gazetesinin bir yılda yayınladığı içeriklerin tamamında LGBTİ+'lara yönelik hak ihlali tespit edildi. 111 metnin tamamında cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcı dil kullanıldı. 97 metinde nefret söylemi yer aldı.

Birgün ve Evrensel hak haberciliğinde önde yer alırken, Birgün gazetesinde 2018 yılında yayınlanan 110 haber, söyleşi ya da köşe yazısının 10 tanesinde LGBTİ+'ların sadece ismi geçti. LGBTİ+'ların metnin konusu olmadığı sadece isim olarak yer aldığı 10 tanesi çıktığında bir yıl boyunca BirGün gazetesi LGBTİ+'ların yer aldığı, 98'i hak haberciliği kapsamında değerlendirilen 100 haber, söyleşi ya da köşe yazısı yayınladı.

Evrensel gazetesinde ise 2018 yılında yayınlanan 100 haber, söyleşi ya da köşe yazısının dördünde LGBTİ+'ların sadece ismi geçti. LGBTİ+'ların metnin konusu olmadığı sadece isim olarak yer aldığı 4 tanesi çıktığında bir yıl boyunca Evrensel gazetesi LGBTİ+'ların yer aldığı; 95'ini hak haberciliği kapsamında değerlendirilen 96 haber, söyleşi ya da köşe yazısı yayınladı. Gazetede yer alan bir köşe yazısında LGBTİ+'lara ilişkin stereotipler yeniden üretildi.

Rapora erişmek için lütfen tıklayın.