teyit.org Editörü Gülin Çavuş, IFCN programı kapsamında France 24 Observers ekibiyle birlikte Türkiye'de ve dünyada mülteciler hakkında yayılan sahte haberleri inceledi.
22 ülkede 162 yanlış bilgi ile 83 tekil iddiayı inceleyen teyit.org, tüm dünyada benzer video, görsel ve fotoğrafların yabancı düşmanlığı ve göçmen karşıtlığı ile birleşerek nefret söylemini besleyecek bağlamlarda kullanıldığı tespitini yaptı.
GÖRÜNTÜ DE MÜLTECİ DÜŞMANLIĞI DA AYNI
Çalışmanın şekillenmesini sağlayan sahte haberlerin başında Türkiye’de yaşayan Suriyeli bir sığınmacının hastanede bir doktoru dövdüğünü gösterdiği iddiasıyla paylaşılan bir video geliyor.
Söz konusu videoda doktor ve hemşirelere saldıran kişinin Suriyeli olduğu iddiası doğru olmadığı gibi video Türkiye’de değil, Rusya’daki bir hastanede çekilmiş, sarhoş bir adamın hastane çalışanlarına saldırdığı anlar olarak haberlere konu olmuştu.
Başka ülkelerde de aynı video, adamın bir mülteci olduğu iddiasıyla paylaşıldı. Video, Fransa’daki seçimler sırasında da göçmenleri hedef göstermek için kullanılırken doğrulama platformlarının analizleriyle doğru olmadığı belirtildi. Aynı video, İspanya’da da mülteci ve göçmenlere yönelik suçlayıcı bir tavırla paylaşıma girdi.
Araştırmaya göre mültecilerle ilgili iddialar söz konusu olduğunda aynı içerik farklı ülkelerde farklı grupları hedef almak için kullanılabiliyor: “Bir görsel bazı ülkelerde Müslüman göçmenleri hedef göstermek için üretilen sahte haberlerde kullanılırken aynı görsel farklı bir ülkede Afrikalıları ya da Suriyeli sığınmacıları hedef göstermek için kullanılabiliyor”
HABERLER MÜLTECİLERE YÖNELİK TEPKİYİ BÜYÜTÜYOR
Mültecileri hedef alan sahte haberlerde genellikle dışlayıcı bir dil kullanılıyor ve farklı suçlamalar yer alıyor. Araştırma, bu suçlamaları kriminal vakalar, devlet yardımı, ekonomi, istila, terör ve din gibi 8 temel başlığa ayrılıyor.
Buna göre mültecilerin gittikleri ülkelerdeki kadınları taciz ettiğine yönelik sahte haberler kriminal vakalar başlığı altında, ‘terör örgütlerinin’ mülteci gibi görünerek özellikle Avrupa ülkelerine girdikleri ve sığındıkları ülkede IŞİD gibi örgütleri destekleyen eylemlerde bulundukları iddiaları ise ‘terör’ başlığı altında yer alıyor.
Türkiye’de çok yaygın olarak yayılan “Devletin mülteci ve göçmenlere kendi vatandaşlarından daha çok yardım yaptığına yönelik haberler ile mültecilerin pek çok hizmetten ücretsiz yararlandığına” yönelik iddialar ise devlet yardımı başlığı altında yer alıyor. Araştırmaya göre mülteciler yapılan sahte haberlerde en çok kriminal vakalarla ilişkilendiriliyor. ABD’de din ve kriminal vakalar hakkındaki iddialar yoğunluktayken Fransa ve Türkiye’de devlet yardımı başlığı altındaki iddialar geniş yer tutuyor.
Mültecileri hedef alan sahte içeriklerde vakaların özellikle Almanya ve İsveç gibi ülkelerde yaşandığı belirtiliyor. Almanya, Avrupa’da en çok koruma başvurusunda bulunulan ülke, bu yüzden de mülteciler hakkında yanlış iddiaların Almanya’da yaşandığının belirtilmesi mültecilere yönelik tepkileri büyütmeye çalışanlar açısından yaptıkları propagandayı daha kolay bir hale getiriyor.
TÜRKİYE’DE DE 'KRİMİNAL VAKALARI' GÖRMEK MÜMKÜN
Araştırma boyunca toplanan örneklere göre en fazla içerik, "Kriminal vaka" başlığı altında toplandı. Şiddete maruz kalmış, tecavüze uğramış ya da öldürülmüş kadınların fotoğraflarının yer aldığı pek çok sahte görsel, mülteciler tarafından şiddete uğrayan kadınları gösterdiği iddiasıyla paylaşıldı. Türkiye’de de bu tarz örnekleri görmek mümkün. Sosyal medyada yapılan paylaşımlarda, iki Suriyelinin Bursa’da bir kadına tecavüz edip öldürdüğü iddia edilmişti. Paylaşımlarda kullanılan fotoğraf, 2013 yılında boşandığı eşi tarafından öldürülen bir kadına aitti. İddiada bahsedildiği şekilde bir olay yaşanmadığı Bursa İl Emniyet Müdürlüğü tarafından da doğrulanmıştı. teyit.org iddianın yanlış olduğunu duyurduktan sonra Emniyet Müdürlüğü tarafından paylaşımı yapan sosyal medya hesabı tespit edilmiş ve paylaşımı yapan kişi hakkında soruşturma başlatılmıştı.
Araştırma için tıklayınız.
İlgili Dosyalar:
- haber fotoğrafı [JPG] [15.75K]
- haber fotoğrafı [JPG] [15.75K]