Deniz bilimciler okyanuslardaki plastik kirliliğinin büyük bir problem olduğundan uzun zamandır haberdar. Problemin en açık belirtisi Büyük Pasifik Çöp Alanı, yani okyanusta yüzen birikmiş atık birikintisi. Bu alan ABD’nin Teksas eyaletinin en az iki katı büyüklüğünde ve uzaydan görülebiliyor.
NOAA Pasifik Adaları Balıkçılık Bilim Merkezi/AP
Peki bu alanda ne kadar plastik var? Science Dergisi’nde yayımlanan yeni bir araştırmanınortaya çıkardığı rakamlar oldukça korkutucu: 2010’da 4,8 ile 12,7 milyon ton plastik okyanuslara eklendi –bu değerlerin ortalamasını dikkate alırsak kirliliğin Giza’daki Büyük Piramit’in 1,3 katı ağırlığında olduğunu anlamına geliyor.
Eğer okyanuslarda bulunan tüm bu plastiğe son vermeye istekliysek plastiğin miktarı kadar kaynağını bilmek de önemli. Yayımlanan yeni çalışmanın temel fikri de bu aslında. Georgia Üniversitesi’nden Çevre Mühendisi Jenna Jambeck’in öncülüğündeki bilim insanları, işe büyük sulara kıyısı olan 192 ülkenin okyanuslara ne kadar plastik döktüğünü hesaplamakla başladılar. Bunun için her ülkeden alınan şu verileri karşılaştırdılar: Kişi başına düşen atık üretimi, büyük suların 50 kilometre yakınında yaşayan nüfusun büyüklüğü, plastiklerin tüm atıklara oranı ve ‘kötü yönetilmiş’ (yani gelişi güzel veya özensizce atılmış) plastik atıkların oranı.
Sonraki adımsa kıyılardan gelen kötü yönetilmiş plastik atıklarının ne kadarının su ile sürüklendiğini hesaplamaktı. Bu adım yukarıda bahsedilen rakam aralığının neden bu kadar büyük olduğunu açıklayacak özellikte. Jambeck önce Güney Afrika ve Kaliforniya Körfez Bölgesi gibi bölgelerde var olan atık akıntı literatürüne başvurarak yüzde 15 ila 40 oranına ulaştı, daha sonra geri kalan bölgelere bu rakamları uyguladı.
Aşağıdaki 2010 yılında okyanusları plastik atıklarla en çok kirleten ülkeleri gösteren tablo araştırmanın ortaya çıkardığı rakamlardan faydalanılarak hazırlandı. En yüksek rakamlar kıyı nüfusu hızla artan orta gelirli, atık yönetimi altyapısında yetersiz olan ülkeler. Türkiye de okyanusları plastik atıklarla en çok kirleten 20 ülke arasında bulunuyor.
Bu tablodan daha kötüsünü plastik atıklardaki artışın ülkelerin 2025 yılına kadarki nüfus artışı tahminlerinden yola çıkılarak hesaplanması ile ilgili yapılan bir araştırma ortaya koyuyor.
Aşağıdaki grafikte kötü yönetilen plastik atıklarını en kötü yöneten ülkeler bulunuyor. Çin açık ara önde, Hindistan’da ise rahatsız edici bir plastik kirliliği patlaması yaşanması öngörülüyor. Türkiye kaynaklı plastik atıkların ise 2025 yılına kadar yaklaşık iki katına çıkması bekleniyor.
Haberin İngilizce Orjinali
Haber: Tim McDonnell – MotherJones
Çeviri: Pelin Atakan – Yeşil Gazete