TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde, terör ve şiddet olaylarındaki yaşam hakkı ihlallerini incelemek için kurulan alt komisyonda dün Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Yönetim Kurulu üyesi Coşkun Üsterci dinlendi.
Devletin insan hakları ihlallerini kayda alan bir çalışma yapmadığını ifade eden Üsterci, 1990’lı yıllarda yoğun insan hakları ihlalleri yaşandığını ve 1990-1994 arasında ihlallerin “pik” yaptığını söyledi. Üsterci, “1992-1993-1994 yıllarında, faili meçhul cinayetler, yargısız infazlar, gözaltında ya da cezaevinde hayatını kaybetme var” dedi.
Milliyet gazetesinin haberine göre, zaman aşımı süresinin yaşam hakkı ihlaline yönelik suçlarda uygulanmamasını isteyen Üsterci, 1992-1993’teki faili meçhullere ilişkin dosyaların, eğer hemen soruşturulmazsa, zamanaşımı nedeniyle ortadan kalkacağını anlattı. Susurluk raporunda 1990‘lı yılların başına özel bir gönderme yapıldığını belirten Üsterci, “Bu yıllarda neden arttığına baktığımızda, karşımıza Kürt sorunu çıkıyor. Devlet, kontrgerilla ve harp yöntemlerine yönelince ağır hak ihlalleri yaşanmaya başlıyor” diye konuştu.
Faili meçhul cinayetler arasında çok sayıda ünlü ismin varlığı da dikkati çekiyor. Bunlar arasında Kürt yazar Musa Anter, eski HEP İl Başkanı Vedat Aydın, Adnan Ersöz, General Bahtiyar Aydın, JİTEM’in kurucuları arasında yer aldığı ileri sürülen Cem Ersever, General Hulusi Sayın, Necip Hablemitoğlu, Albay Rıdvan Özden, öğretmen Sıddık Bilgin, Turan Dursun, Bahriye Üçok, gazeteci-yazar Uğur Mumcu, Çetin Emeç, Cizre’de 1992 yılında Nevruz kutlamalarında yaşamını yitiren gazeteci İzzet Kezer, Savaş Buldan, Behçet Cantürk, Namık Erdoğan, HADEP Silopi İlçe Başkanı Serdar Tanış ve parti yöneticisi Ebubekir Deniz de yer alıyor.
Utanç bilançosu
Üsterci’nin sunduğu rapora göre, 1990-2011 arasındaki toplam faili meçhul cinayet sayısı bin 901. Faili meçhul cinayetlerin en yoğun yaşandığı dönemler, 1992-1993-1994 yılları. 1990’da 11, 1991’de 31 olan faili meçhul cinayetler, 1992’dan itibaren tırmanışa geçiyor. 1992’de 362, 1993’te 467, 1994’te 423 faili meçhul cinayet gerçekleşiyor. 1995’ten (166) itibaren azalmaya başlayan faili meçhul cinayetler, 1996’da 113’e, 1997’de 65’e, 1998’de 45’e, 1999’da 52’ye düşüyor. 2000’de 13, 2001’de 24, 2002’de 8, 2003’te 16, 2004’te 8, 2005’te 4, 2006’da 21 faili meçhul cinayet işleniyor. 2000 ile 2007’de en az faili meçhul cinayet gerçekleşirken, diğer yıllardaki faili meçhuller şöyle:
2008 (30), 2009 (18), 2010 (9), 2011 (13). Raporda, yargısız infaz, dur ihtarı ve rastgele ateş açma nedeniyle yaşam hakkı ihlallerinin en çok yaşandığı yıllar olarak 1992-1993-1994-1996 yılları sıralanıyor. Buna göre, 1991’de 98, 1992’de 283, 1993’te 189, 1994’te 129, 1995’te 96, 1996’da 129 yaşam hakkı ihlali yaşanırken, diğer yıllardaki ihlaller şöyle: 1997 (98), 1998 (80), 1999 (63), 2000 (56), 2001 (37), 2002 (38), 2003 (46), 2004 (35), 2005 (61), 2006 (49), 2007 (24, 2008 (37), 2009 (48), 2010 (29) 2011 (59). Toplamda yargısız infaz, dur ihtarı ve rastgele ateş açma nedeniyle yaşam hakkı ihlal edilenleri sayısı ise bin 684 kişi.
‘Uzağa gömmeye bile üşendiler!’
Diyarbakır İçkale’de ortaya çıkarılan insan kemiklerine yönelik açıklama yapan Üsterci, “Kemikler JİTEM’in bulunduğu yerin bahçesinde bulunuyor. Failler o kadar pervasızlar ki hukukun kendilerine dokunmayacağına o kadar eminler ki cesetleri uzağa değil hemen oraya gömüyorlar” diye konuştu. Ak Partili Oya Eronat, “Diyarbakır’da o kemiklerin bulunduğu yere gittim, kemiklerin resimlerini gördüm, üst üste gelişi güzeldi. Siz ’JİTEM yaptı’ dediniz ve beni şaşırttınız. O kemiklerin bir arada olmasının bir nedeni olabilir, toprak kaymış olabilir, yağmurdan olabilir, başka bir şey olabilir” dedi. MHP’li Yusuf Halaçoğlu ise, “Resimlerde kemiklerin biraz eski olduğunu gördüm. Çok yakın döneme ait olsaydı, kemikler daha sağlam olurdu” yorumu yaptı. Eronat, Üsterci’ye, PKK’nın gerçekleştirdiği faili meçhulleri de araştırıp araştırmadıklarını sorarak, “Benim tespitlerime göre, faili meçhul rakamı yaklaşık 4 bin. Bir parti 17 bin rakamını dile getiriyor, demek ki bir balon uçuruyor” dedi. Üsterci ise kişisel olarak faili meçhullerin sayısının 6-7 bin civarında olduğunu tahmin ettiğini söyledi.
http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1076823&CategoryID=77
İlgili Dosyalar:
- faili mechul [JPG] [101.61K]