23 Ekim 2011 tarihinde Van Erciş merkezli gerçekleşen depremin ardından sendikamız ve TTB heyet oluşturarak bölgeye gitmiştir.
Sendikamız Genel Sekreteri Mehmet Sıddık AKIN, Denetleme Kurulu Başkanımız Fikret Çalağan, TTB Merkez Konsey Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zencir, TTB Merkez Konsey Üyesi Uzm. Dr.Halis Yerlikaya tarafından deprem bölgesinde yapılan çalışmalara ilişkin rapor ekte sunulmuştur.
VAN RAPORU
Van Erciş'de meydana gelen depremden sonra TTB ve SES tarafından oluşturulan ODD inceleme ekibi 23 Ekim 2011 saat 19 civarında Erciş'e ulaşmıştır. Erciş'e ulaşım sürecinde bölge tabip odaları ve SES şubeleri olmak üzere tüm bölgeden ODD deneyimli sağlık emekçileri ile temas kurularak hızlı müdahale olanağına yönelik olarak sağlık ekibinin de Erciş'e gelmesine aracılık etmiş, bu ekiplerin sağlık müdürlükleri ve yerel yönetimlerin olanakları kullanılarak bölgeye ulaşımları sağlanmıştır.
Erciş’e ulaşıldığında çok sayıda büyük ve küçük bina enkazı ile karşılaşıldı. Erciş'te telefonların kesik olduğu, internet ve cep telefonu olanağının kısıtlı olduğu, Erciş halkının sokakta ateş yakarak enkazdaki yakınlarının çıkartılmasını tedirgin bir şekilde bekledikleri gözlendi. Enkazlarda kısıtlı olanaklarla arama kurtarma ekipleri faaliyetlerini yürütüyorlardı.
Koordinasyonu sağlayacak inceleme ekibimiz ikiye bölünerek kriz masasının bulunduğu Kaymakamlık binasına ve Erciş Devlet Hastanesi’ne gidildi. Kriz masasına ulaşan ekip ilk başlangıçta yetkililerle iletişime geçmekte zorlanmıştır. Bu sorunda rol oynayan faktörün bu sırada ilçede bulunan tüm mülki amirlerin başbakana eşlik etmesiydi. Israrlı çabalarlar sonucunda Yarbay Gürcan Karaşahin ile temas kuruldu. İnceleme ekibinin amacı ve yürütülecek olan acil sağlık hizmetlerine yapılacak katkı ile ilgili bilgi verilerek ilçenin sağlık ve genel ihtiyaçlarına ilişkin bilgi alışverişinde bulunuldu. Elde edilen bilgiler TTB ve SES genel merkezi ve illerdeki örgütlerine bildirildi. Bu arada diğer ekip hastaneye ulaştı ve bu ekibe hastanenin yıkılma riskine karsı boşaltıldığı ve sağlık hizmetlerinin Toplum Sağlığı Merkezinde yürütüldüğü ifade edildi. Ekibimiz yakın illerden gelen TTB ve SES üyeleri ile birlikte TSM gidildi. Burada Sağlık Hizmetini yürüten yerel sağlık emekçilerine koordinasyonda destek verildi. Sağlık kurumunun acil ihtiyacı olan Ortopedist, Göğüs Cerrahisi ve Beyin Cerrahi Uzmanları gereksinimleri merkezlere ve yakın illere iletildi. Bu arada sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde gelenlerin kayıt altına alınmasında ve malzeme temininde ve ekibinin koordine bir şekilde çalışmasında karışık bir ortamın olduğu gözlendi. Bu arada kent dışından gelen çok sayıda sağlık çalışanı hizmete entegre edilmeye çalışıldı.
Deprem mağduru sayısının hızla artması nedeniyle fiziki olarak yetersiz kalan TSM ye ek olarak 'SAHRA HASTANESİ' adı verilen yere ekibimizin büyük kısmı aktarıldı. Stadyum içerisinde 'SAHRA HASTANESİ' kurulmasına destek verildi. Personel görev dağılımında sorumluluk alındı, çalışmalar sürekli gelen ekiplerle birlikte sürdürüldü. Sabah saat 04 e kadar ekibimiz tarafından yürütülen sorumluluk ve hizmetler İstanbul’dan bakanlık tarafından gönderilen UMKE ekibine devredildi.
Bu arada koordinasyon ekibi ilçeye bağlı Çelebibağ beldesini ziyaret ederek depremin etkileri hakkında Belediye Başkanı ve halktan bilgi aldı. Genel olarak Erciş ilçesi ve beldelerinde halkın, evlerine giremediği ateşler yakarak dışarıda bekledikleri ve çadırda kalanın olmadığı gözlendi.
MEVCUT DURUM
Etkilenen nüfus: Van Erciş ilçesi, belde ve köylerinin neredeyse tamamının depremden etkilendiği, bununla birlikte Erciş ilçesinin merkezinde bulunan Van yolu cad, Kışla Mah, Beyazıt Mah.nin depremden daha fazla etkilendiği gözlendi. Bu mahallelerde özellikle çok katlı binaların toplu yaşam alanlarının ( okul, yurt, kahvehane, internet salonu, Kur'an kursu) etkilendiği gözlendi. 24.10.2011 tarihinde saat 10’da kriz masası yetkililerinden alınan bilgiye göre 80-85 büyük binanın yıkıldığı öğrenildi. Aynı bilgi arama kurtarma ekipleri ve Erciş halkı tarafından 100-120 olduğu şeklinde belirtilmekteydi. İlçenin Lâtifiye Mahallesinde yer yer yıkık binalar gözlendi. Yine ilçenin Yeşilova Mahallesinde büyük hasar olmamasına karsı bahçe duvarı vb. yerlerin yıkıldı gözlendi. Yeşilova Mahallesinin göç ile yeni kurulan bir Mahalle olduğu kentsel altyapı hizmetlerinde büyük sorunların bulunduğu, depremden bağımsız sağlık acısından ciddi sorun taşıdığı gözlenmiştir. Bu Mahalle halkı iki konuyu paylaştı. Birincisi Koçköprü barajının yıkılacağı hakkında ortaya atılan iddialardan duydukları kaygı, ikincisi tüm Mahallenin geceyi sokakta geçirmesi, suyunun ve elektriğinin olmamasına karşın ne kaymakamlık nede belediye tarafından hiç bir hizmetin götürülmediği şeklinde idi. Mahalleye gidilememesine karşın ilçeye bağlı köy ve beldelerde kısmi hasarların olduğu öğrenildi.
ÖLÜMLER: Tüm kurumlara gelen cenazelerin terk edilen hastanenin arka bahçesine götürüldüğü, hastaneyi inceleyen koordinasyon ekibimizin savcı ile yaptığı görüşmede saat 09:00 itibari ile 120 civarında cenazenin getirildiği, büyük bir kısmının sahipleri tarafından teslim alındığı öğrenildi. Sahibi olmayan cenazelerin hastane arka bahçesinde açık şekilde uygun olmayan tarzda bulundurulduğu gözlendi. Savcı ile yapılan görüşme de, ceset torbalarının olmadığı öğrenildi. Kriz masası askeri yetkilisine ve TSM sorumlu hekimine haber verildi. Daha sonra TSM de ceset torbasının bulunduğu ve hastaneye gönderildiği öğrenildi. Ölü sayısının TSM’deki sağlıkçılar tarafından 150-200 arasında olduğu belirtildi.
YARALILAR: Sabah saat 09:30 da TSM ve 'SAHRA HASTANESİ' ne 800 civarında yaralı başvurusu olduğu belirtildi. Bununla birlikte depremin oluş saatinden saat 19’a kadar kayıt tutacak kişi ve zamanın bulunmadığı belirtildi. Genel olarak getirilen yaralıların önce triaj’ dan geçirildiği, uzmanlar tarafından ilk müdahale yapıldıktan sonra cevre il ve ilçelere hızla sevk edildiği görüldü. Ameliyathane koşulların oluşturulamadığı da uzman hekimler tarafından belirtildi.
ARAMA KURTARMA ÇALIŞMALARI: Arama kurtarma faaliyetlerinin gece boyunca devam ettirildiği, bununla birlikte personel ve olanakların çok yetersiz olduğu gözlendi. Sabah itibari ile diğer illerden ulaşan arama kurtarma ekiplerinin tüm çabalarına karşın bir çok enkazda faaliyet yürütülmediği, yürütülen faaliyetlerde de bazı ekiplerin usulüne uygun arama kurtarma çalışması yapmadığı, iş makinelerinin özensizce kullanıldığı gözlendi. Yine bu faaliyetler sırasında enkazların etrafına güvenlik şeritlerinin çekilmediği, depremzedelerin enkaz alanlarına kontrolsüz girdiği gözlendi.
BARINMA VE ISINMA: Çok sayıda enkaz olması, yine hasar olmasa bile devam eden artçı depremler nedeniyle Erciş halkının tümünün geceyi dışarıda ateş yakarak geçirdiği gözlendi. Çadır kentlerin sabaha karsı kurulduğu ve az sayıda kişinin bu olanaktan yararlandığı gözlendi. Sabah kurulan iki çadır kentin olduğu bunların stadyum ve halı sahada kurulduğu, mevcut tüm alana kurulduğunda her birinin 100’er çadır barındırdığı belirtildi. Çadır kentte yapılan gözlemlerde su, meyve suyu ve kuru gıda dağıtımın olduğu, mutfağın kurulmadığı, tuvalet ihtiyacın stadyum içerisindeki az sayıda tuvalette ( 2 kadın 2 erkek) giderildiği ve bu tuvaletlerde su ve hijyenik sabun olanaklarının bulunmadığı gözlendi. Çadır kente atıklarla ilgili ( çöp) olanakların olmadığı gözlendi. Isınma sorunu yaşayan çok sayıda vatandaşın battaniye ve giysi arayışında olduğu gözlendi.
SU: Sağlık merkezleri dahil ilçenin tümünde su olmadığı gözlendi. Su ve kanalizasyon tesisatının tahrip olduğu belediye yetkilileri tarafından belirtildi. Şu anda ilçede kaymakamlık, belediye, sivil toplum kuruluşları, sendikalar, DKO ve siyasi partiler tarafından içme suyu dağıtılmasına karsı kullanma suyu ihtiyacı devam etmektedir.
BESLENME: Kızılay ve gönüllü kuruluşların gıda dağıtılmasına karsı gıdaya ulaşamayan çok sayıda insanın olduğu, gıda dağıtım kuruluşları önünde uzun kuyrukların olduğu gözlendi.
ATIKLAR: İlçede atıklarla ilgili ciddi hiçbir çalışmanın olmadığı gözlendi. Tuvalet gereksinimleri toplu yasam alanında (cami, hastane, kaymakamlık, çadır kent vb) karşılanmakta, bununla birlikte atıkların su olmadığı halde dezenfekte edilmediği, bu durumun böyle devam etmesi halinde bulaşıcı hastalıklarla ilgili ciddi tehditler olacağı düşünülerek, bu konuda yetkililer uyarıldı.
Sağlık kuruluşlarının olanakları:
1) Burada yaşayan sağlık emekçilerinden bir aile hekimi ve 4 hemşirenin enkaz altında olduğu öğrenildi.
2) Sağlık kurumunda çok sayıda yerel sağlık çalışanı, yakınlarının depremden etkilenmelerine karşın özveri ile çalışmaya devam ettiği gözlendi. Bununla birlikte yorgun ve kaygılı oldukları da görüldü.
3) Sağlık kurumların fiziksel, barınma ve sterilizasyon olanaklarının yetersiz olduğu gözlendi. (su, dezenfeksiyon, yeterli gözlem odası vb.)
4) Ruh sağlığı ile ilgili hiçbir hizmetin verilmediği tespit edildi.
5) Depremin üstünden 24 saat geçmesine rağmen hizmetlerinin koordinasyonsuz ve kaotik şekilde yürütüldüğü gözlendi.
6) Acil müdahale dışında poliklinik hizmetlerinin 'SAHRA HASTANESİ’nde yürütüldüğü, 1. Basamak hizmetleri başlatılmadığı gözlendi.
7) Bölgenin yakın illerinin büyük hastanelere yönelik sevkler devam etmekte olup, sevkler ile ilgili olanakların yeterli olduğu buna karşın cenazelerin illerine gönderilmesi konusunda yetersizlik olduğu gözlendi
8) Çevre sağlığı hizmetlerine yönelik herhangi bir çalışmanın başlatılmadığı görüldü.
TEMEL İHTİYACLAR
1) GENEL: Çadır,battaniye, giysi, temel gıda maddeleri, temiz içme ve kullanma suyu, çocuk maması, çocuk bezi, kadınlar için pet, evlere dağıtılacak dezenfektan madde, sıvı sabun, ısınma ve aydınlatma araçları, yağmurluk,çöp torbası.
2)SAĞLIK GEREKSİNİMLERİ: Travma sonrası ruh sağlığı için psikolog ve psikiyatrist, sosyal hizmet uzmanları, cevre sağlığına yönelik malzeme ve eleman, antibiyotik, çocuklara yönelik antibiyotik ve analjezik, koordinasyona yönelik mekanizmaların güçlendirilmesi, 1. Basamak sağlık hizmetlerin hızla yaşama geçirilmesi.
HEYETİMİZCE GERCEKLESTİRİLENLER
1) Erciş ilçesi kriz merkezi ile görüşmeler, vali yardımcısı ve belediye başkanı ile görüşme,
2) Sağlık müdür yardımcısı, sağlık grup başkanı ile görüşme
3) Celebibag Belediye Başkanı ve kriz merkezi ile görüşme
4) Cumhuriyet Savcısı ile görüşme
5) Kızılay koordinatörü ile görüşme
6) Hizmet veren kamu sağlık kurumlarına yakın illerden gelen TTB ve SES üyelerinin yönlendirilmesi
7) sağlık kurumlarının fiziki yetersizliği ve çok sayıda sağlık personelinin kentte olmasından kaynaklı, sağlık hizmetlerinin verilmesine destek için kentin merkezinde bulunan meydanda Diyarbakır Belediye Sağlık ekibi, TTB ve SES üyelerinin desteği ile 4 adet sağlık hizmet çadırı kuruldu, çalışmalarımız devam etmekte olup, gelişmeler hakkında bilgilendirme devam edecektir.